Không Còn Buồn

Nguyên tác: Chauga de Saudade
Nhạc: Antônio Carlos Jobim
Lời: Vinícius de Moraes
Bản Anh: No More Blues
Lời Anh: Jon Hendrick
Lời Việt: Nguyễn Thảo
Trình bày: Hồ Đắc Anh Thi
Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
Ghi âm: Huỳnh Tuấn Studio (SG)
Final mix: LeVuMusic Studio
Photo: Trang Trần
Graphics: MarcMarc

LV: Tôi rất thích nhạc phẩm No More Blues này. Những nốt nhạc chõi đẩy đưa theo điệu bossa nova/samba nhanh trong bài mang đến cho tôi một cảm giác kỳ thú khó diễn tả thành lời. Thêm nữa là cách chuyển hợp âm thật tài tình khiến cho những nốt nhạc tưởng chừng như không cách nào theo nhau được lại quấn quít liền lạc một cách tài tình. Thích bài nên mấy năm trước khi bạn dịch bài này ra lời Việt Không Còn Buồn thì tôi đã nhất định phải thực hiện nó cho bằng được. Tuy nhiên tôi vẫn ao ước muốn trở lại với nó lần nữa. Chỉ kẹt là bài khó hát nên khó tìm ra ca sĩ nào đủ liều để thử lửa. Bỗng đâu AT từ SG lại đề nghị hát! Mừng quá! Những giọng nữ tôi biết mà có thể cáng đáng nhạc phẩm khó nuốt này thì chỉ có một hai người. Mà cô AT này thì lại nằm trong danh sách đó. Nhất là AT khá rành về nhạc Brazillian bossa nova. Nhạc bossa nova kiểu này không theo cách vận hơi bỏ nhịp quen thuộc của nhạc Việt; khiến cho người hát gặp trở ngại rất nhiều. Thêm nữa là giai điệu không theo tiêu chuẩn của những scale bình thường nên dễ hát lạc. Ít nhất đó là qua kinh nghiệm của tôi khi lần đầu thực hiện nó. Lần này AT hát thì tôi cũng đã nóng lòng háo hức để nghe xem cô xử lý bài hóc búa này ra sao. Xin mời người nghe thẩm định.

NT: Tôi cũng xin cám ơn một người bạn, mới quen qua trang Facebook, cô Trang Trần, đã cho phép KẻJazz sử dụng những tấm photograph của cô. Nghệ thuật của Trang Trần mang tầm nhìn đến rất gần với vật thể bình dị, gần đến độ bức ảnh trông thật mới lạ, thật tối giản nhưng lại chứa đựng cả khối cảm xúc rất sâu đậm.

Như bạn nói, Không Còn Buồn là một bài nhạc khác thường, vì những nốt nhạc thoạt nghe dường như lệch lạc nhưng lại rất chặt chẽ nối kết nhau. Nói một cách khác, mới nghe thì thấy rối rắm, nhưng nghe kỹ lại rất hợp lý, rất vừa vặn với xúc cảm của ý nhạc. Bản tiếng Anh có tựa là No More Blues. Tôi đã mượn tấm ảnh này của Trang Trần vì màu sắc và ngôn ngữ của nó để mở lối vào ca khúc này.

Không Còn Buồn

Hết buồn đau
Sẽ quay về mau
Thôi hết buồn đau
Hứa với lòng sẽ thôi giang hồ
Vẫn hoài mong chốn xưa ấy
Thế nhưng thật buồn cười
Trái tim tôi còn vẫn nơi đấy muôn đời

Hết thở than
Mắt khô lệ rơi
Và chẳng sợ chi
Đã không còn lời biệt ly 
Dù nghe núi sông réo gọi
Biết tôi sẽ nói câu chối từ
Vì tôi đã sống yên bình
Đời sẽ không còn khổ đau

Đời viễn du, ngày tháng xa lìa nơi ấy
Trong tim hoài vấn vương
Nhớ thương về quê nhà
Tôi đã luôn tìm khắp nẽo
Mà vẫn đâu thấy yên bình
Rồi tôi chợt hiểu ra rằng quê nhà
Là nơi tôi sẽ sống vui

Hết buồn đau
Bước chân về mau
Trả dứt nợ xong
Sẽ thôi không còn lang thang một khi
   ấm êm bên người
Đời sống an lành
Một mái gia đình
Và ta có nhau
Đắm say với tình yêu
Thấy bao niềm hạnh phúc
Tràn dâng như sóng lên khơi, như cánh buồm căng gió
Không còn chi khổ đau

No More Blues

No more blues
I'm going back home
No, no more blues
I promise no more to roam
Home is where the heart is
The funny part is 
My heart's been right there all along

No more tears 
And no more sighs
No, no more fears
I'll say no more goodbyes
If travel beckons me
I swear I'm gonna refuse
I'm gonna settle down 
And there'll be no more blues

Everyday while I am far away
My thoughts turn homeward
Forever homeward
I've traveled 'round the world
In search of happiness
But all the happiness I've found 
Was in my hometown

No more blues
I'm going back home
No, no more dues
I'm through with all my wandering now
I'll settle down 
And never roam 
And find someone
And build a home
When we settle down
There'll be no more blues
Nothing but happiness when we settle down 
There'll be no more blues

Dửng Dưng

Nhạc: Antônio Carlos Jobim
Lời: Vinícius de Moraes
Lời Anh: Norman Gimbel
Lời Việt: Nguyễn Thảo
Trình bày: Bội Ngọc
Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
Ghi âm: Bội Ngọc
Final mix: LeVuMusic Studio
Photo & Graphics: MarcMarc

NT:  Trong những thập niên gần đây, gia đình của Marvin Gaye, một ca nhạc sĩ nổi tiếng của thập niên 60 và 70, đã kiện những nhạc sĩ đương đại như Robin Thicke, Pharrell Williams, và Ed Sheeran về việc “cầm nhầm” cái “xúc cảm” và “phong cách” của bài nhạc.  Robin Thicke và Pharrell Williams trong bài “Blurred Lines” và Ed Sheeran trong “Thinking Out Loud”.

Trong trường hợp “Blurred Line”, Marvin Gaye đã thắng hơn mười triệu Mỹ kim.

Trong trường hợp của Ed Sheeran, ca khúc “Thinking Out Loud” bị xem như đã cuỗm “âm trình” (chord progression) từ bài “Let’s Get It On” của Marvin Gaye. Ngoài ra, giai điệu, ca từ, tiết tấu đều không có gì giống.  Luật sư của bên kiện đã tuyên bố: Trong lịch sử âm nhạc, chưa bao giờ có một nhạc sĩ nào đã từng dùng âm trình giống như vậy.  Tôi chỉ biết nói, “WOW!?!?!”

Lẽ dĩ nhiên, ngay sau đó, cộng đồng mạng đã cho đăng tải những đoạn nhạc của J. S. Bach và những tổ sư nhạc cổ điển khác đã dùng âm trình y chang như vậy từ bao thế kỷ trước. Vụ kiện này trở nên thêm lôi thôi và vẫn còn đang tiếp diễn.

Nói đến chuyện đó làm tôi nghĩ đến “Etude in E Minor” của Chopin.

Người nhạc sĩ tài hoa Serge Gainsbourg mà KeJazz đã đăng tải Đồng Đen (Black Trombone), Những Thứ Không Đâu (Ces petits riens), Bây Giờ Là Mùa Mưa (La saison des pluies) đã từng lấy nguyên một đoạn nhạc của Etude, đã viết lời hát để tặng cho người tình là Jane Birkin.  Ca khúc mang tựa đề “Jane B.

Insensatez, nguyên tác của Dửng Dưng là một ca khúc bossa nova standard, cũng đã mượn cái “phong cách” và “âm trình” của Etude.

Thử tưởng tượng đến bao nhiêu tỷ Mỹ kim các nhà nhạc sĩ như Bach và Chopin sẽ được nếu họ đâm đơn kiện cái gia đình ông Marvin Gaye và những nhạc sĩ đương đại.

LV: Tôi rất thích bài How Insensitive của Jobim. Thích nó hơn cả 2 bài nổi tiếng nhất của ông là The Girl From IpanemaQuiet Nights, Quiet Stars. Tôi cũng rất thưởng thức lời bạn dịch cho bài này. Thấm thía, cô đọng! Tôi cũng khá hài lòng với phiên bản của bài này trước đây với giọng hát của bạn.

Tuy nhiên tôi luôn nghĩ nếu có được một giọng nữ hát bài này thì chắc là bài sẽ thêm phần thú vị. Thế nhưng tìm một giọng nữ thích hợp với nhạc Jobim không phải dễ. Bài mẫu làm xong cả hơn năm mà không có ai hát. Có một giọng ca nữ tôi cho là thích hợp nhất thì vì sinh kế quay cuồng nên tôi đợi mãi vẫn không được nên đành bỏ qua không đợi nữa. Nghĩ bụng chắc có lẽ phải bỏ xó phiên bản này. Tình cờ đâu, qua Triệu Vinh, tôi quen được chị Bội Ngọc. BN có giọng hát khá điêu luyện và một làn hơi nhẹ nhàng thanh thoát mà tôi cho là sẽ rất thích hợp với phiên bản này. Đây là lần đầu tiên Bội Ngọc đến với Kejazz qua một nhạc phẩm chị cũng mới hát lần đầu. Tuy nhiên tôi tin rằng người nghe sẽ thưởng thức giọng ca mới này như tôi và bạn.

NT: Đồng ý với bạn. Giọng alto ấm áp của Bội Ngọc có một chút chất khản của cà phê và khói thuốc (mặc dù tôi không biết chị có uống nhiều cà phê và hút thuốc không) thật là lôi cuốn người nghe. Xin mời các bằng hữu nghe và comment cho nhiều để khích lệ người ca sĩ mới của KJ.

Dửng Dưng

Em, chắc em trách tôi
Đã không thiết tha
Vì khi nói em yêu tôi đắm say.
Sao thấy tôi dửng dưng,
Vẫn xa cách xa,
Dù em hiến dâng tôi bao tháng năm.
Em, chắc em xót xa
Lúc tôi im lắng, ơ hờ, lạnh lùng như băng giá.
Tôi đã không nói chi.
Nói chi nữa khi
Tình yêu đã tan đi như khói mây.

Nay đã xa cách nhau.
Có tôi vẫn đây
Cùng hình bóng em khi ta chia tay.
Bao oán thương đớn đau,
Mắt em đẫm sâu
Lời không nói nhưng tim em nát tan.
Tôi biết em xót xa,
Lúc tôi im lắng, ơ hờ, lạnh lùng như băng giá.
Tôi đã không nói chi.
Nói chi nữa khi
Tình yêu đã tan đi như khói mây.

How Insensitive

How insensitive
I must have seemed,
When she told me that she loved me.
How unmoved and cold
I must have seemed,
When she told me so sincerely.
Why, she must have asked,
Did I just turn and stare in icy silence.
What was I to say?
What can you say
When a love affair is over?

Now she's gone away,
And I'm alone
With a memory of her last look.
Vague and drawn and sad,
I see it still
All her heartbreak in that last look.
How, she must have asked,
Could I just turn and stare in icy silence.
What was I to do?
What can one do,
When a love affair is over?

%d bloggers like this: