Người Yêu Đừng Xa Tôi

Nhạc & lời: Jaques Brel
Lời Việt: Nguyễn Thảo
Trình bày: Nguyễn Thảo
Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
LeVuMusic Studio
Photo & graphics: MarcMarc

LV: Nếu phải chọn bài để hát thì có lẽ tôi không bao giờ chọn nhạc phẩm “Ne Me Quitte Pas” (“If You Go Away“) này.  Với tôi, cách chuyển âm vận của bài khó cho người hát gầy dựng lên cao trào. Giai điệu của bài chủ yếu là theo phương hướng chuyển hợp âm, đều đặn, nhịp nhàng, không ngắt quãng, không quá cường điệu. Một giọng hát không điêu luyện sẽ khó mà tạo nên những khoảng khắc đặc biệt cho bài.  Ngay cả một số ca sĩ Việt thật điêu luyện với bao năm kinh nghiệm cũng không làm tôi “phê” được với cách trình bày của họ.

Thế nên khi tôi thử làm bài này theo lời bạn yêu cầu, tôi đã cố tình làm khác đi bằng cách cho vào đó chút hơi hướm của blues. Nhưng khi bạn nghe thì bạn lại cho là bài nên chơi kiểu 3/4 chậm cho phù hợp với cách hát của bạn. Vì thế cho nên cuối cùng kejazz lại có 2 phiên bản của cùng một nhạc phẩm. May mắn là lời dịch của Phạm Duy rất tuyệt vời nên tôi xử dụng lời hát này cho phiên bản blues để tôi trình bày. Còn riêng cho bạn với lời dịch của bạn thì tôi lại dàn dựng một cách khác theo lời yêu cầu của bạn.  Làm xong tôi nghe thì thích cả hai (Hoàn toàn chủ quan!). Giờ thì để xem người hát có làm cho người nghe “phê” được không. Thử thách lớn!

NT:  Bạn biết không.  Jaques Brel viết nhạc phẩm này như một lời từ biệt người yêu trước khi trở lại với vợ con của ông.  Lời từ biệt ấy được viết lại bên này bờ sông Seine với nỗi lòng trắc ẩn quyến luyến cũng như niềm hối hận tội lỗi.  Tuy có nhiều kịch tính trong câu chuyện, nhưng tôi nghĩ tình cảm này rất riêng tư.  Tôi muốn bắt đầu như một lời nói thầm, trong thinh lặng, và tôi cảm nhận điệu boston mang lời ca đến gần thính giả hơn, nhất là khi thính giả Việt đã quá quen thuộc với lời dịch của Phạm Duy từ bản Anh ngữ của Rod McKuen.  Cũng phải nói thêm rằng bản Anh ngữ của Rod McKuen không phải là bản dịch mà chỉ là phóng tác dựa trên mấy chữ “ne me quitte pas”.  Bản Pháp ngữ, tôi vẫn thích nhất khi nghe Jaques Brel hát.  Giọng ông ấm và trầm, không nặng nề kịch tính.

Người Yêu Đừng Xa Tôi

Đừng đi nhé, em yêu
Vì ta phải quên đi những thứ đáng quên thôi
Cùng năm tháng qua mau
Sẽ quên những khi nao, lời lầm lỗi trao nhau
Bao giây phút phôi phai. Làm sao cố quên đi?
Quên đi những khi ta đã giết chết trong nhau
Niềm hạnh phúc mong manh. Lặng im với con tim
Xin em chớ xa tôi, xin em chớ xa rời
Xin em chớ xa tôi, xin em chớ xa tôi

Này tôi dâng em, từng hạt mưa ngọc biếc
Từ xứ khô cằn kia mưa không bao giờ rơi
Đào lòng mộ sâu tôi tìm hoàng kim lấp loáng
Đem khoác xác thân em cho dẫu tan xương thôi
Và tôi sẽ vẽ một thế giới huy hoàng
Tình yêu hóa thánh đường, cho em làm nữ vương
Xin em chớ xa tôi, xin em chớ xa tôi
Xin em chớ xa tôi, xin em chớ xa tôi

Đừng đi nhé em yêu
Này lời nói bâng quơ bằng ngôn ngữ không tên
Xin riêng viết cho em
Chuyện tôi kể em nghe tình nhân đã yêu nhau
Đã thấy những con tim lại bốc cháy trong nhau
Chuyện vương quốc xa xôi, vị vua chết trên ngôi
Khi chẳng biết nơi nao tìm ra bóng em yêu
Xin em chớ xa tôi, xin em chớ xa rời
Xin em chớ xa tôi, xin em chớ xa tôi

Tự ngàn xưa xa xôi, lửa tàn như bừng cháy
Núi đá yên lặng xưa bất giác như sục sôi
Vùng bạt ngàn hoang sơ. Vùng cằn khô cỏ úa
Đã kết trái đơm bông khi ánh xuân xanh ngời
Rồi hoàng hôn xuống, trời rực rỡ sắc màu
Lửa đỏ và đen ngòm, sao không tan vào nhau?
Xin em chớ xa tôi, xin em chớ xa tôi
Xin em chớ xa tôi, xin em chớ xa tôi

Đừng đi nhé em yêu
Nước mắt sẽ ngưng rơi, tiếng nói sẽ im hơi
Và tôi trốn ra xa nhìn em bước chân theo điệu luân vũ chơi vơi
Và tôi lắng nghe em từng câu hát buông lơi
Xin hãy cho tôi làm chiếc bóng theo em
Chiếc bóng đôi tay em, tù nhân mãi không thôi
Xin em chớ xa tôi, xin em chớ xa rời
Xin em chớ xa tôi, xin em chớ xa tôi

Ne me quitte pas

Ne me quitte pas
Il faut oublier, tout peut s’oublier
Qui s’enfuit déjà
Oublier le temps des malentendus
Et le temps perdu à savoir comment
Oublier ces heures qui tuaient parfois
À coups de pourquoi le cœur du bonheur
Ne me quitte pas, ne me quitte pas
Ne me quitte pas, ne me quitte pas

Moi, je t’offrirai des perles de pluie
Venues de pays où il ne pleut pas
Je creuserai la terre jusqu’après ma mort
Pour couvrir ton corps d’or et de lumière
Je ferai un domaine où l’amour sera roi
Où l’amour sera loi, où tu seras reine
Ne me quitte pas, ne me quitte pas
Ne me quitte pas, ne me quitte pas

Ne me quitte pas 
Je t'inventerai des mots insensés 
Que tu comprendras 
Je te parlerai de ces amants-la 
Qui ont vu deux fois leurs cœurs s'embraser 
Je te raconterai l'histoire de ce roi mort
De n'avoir pas pu te rencontrer 
Ne me quitte pas, ne me quitte pas 
Ne me quitte pas, ne me quitte pas

On a vu souvent rejaillir le feu
De l’ancien volcan qu’on croyait trop vieux
Il est, paraît-il, des terres brûlées
Donnant plus de blé qu’un meilleur avri
Et quand vient le soir, pour qu’un ciel flamboi
Le rouge et le noir, ne s’épousent-ils paa?
Ne me quitte pas, ne me quitte pas
Ne me quitte pas, ne me quitte pas

Ne me quitte pas
Je ne vais plus pleurer, Je ne vais plus parle
Je me cacherai là à te regarder danser et sourire
Et à t’écouter chanter et puis rire
Laisse-moi devenir l’ombre de ton ombre
L’ombre de ta main, l’ombre de ton chien
Ne me quitte pas, ne me quitte pas
Ne me quitte pas, ne me quitte pas

Người Yêu Nếu Ra Đi

Nhạc: Jaques Brel
Lời Anh: Rod McKuen
Lời Việt: Phạm Duy
Trình bày: Lê Vũ
Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
LeVuMusic Studio
Photo & graphics: MarcMarc

NT:  Tôi còn nhớ thời mới lớn ở VN, thập niên 70, nghe Cathy Huệ xõa tóc run rẩy hát Người Yêu Nếu Ra Đi, tôi cảm thấy như ai đó đã mở rộng một cánh cửa, một luồng gió lạnh mới mẻ tuôn vào.  Thời điểm ấy, từ chương trung học nhan nhản Huy Cận, Xuân Diệu mặc dù những tạp chí văn chương đã cho đăng những táo bạo của Trần thị Ngh., của Nguyễn thị Hoàng, những mới lạ của Mai Thảo, Bùi Giáng, nhưng cái lãng mạn của chữ nghĩa Rod McKuen lồng vào giai điệu Jaques Brel đã tạo nên một ấn tượng mạnh mẽ hơn trong tôi, một teenager với hormone problem đang lần mò trong thế giới tình cảm trong bối cảnh chiến tranh.
Sau này, khi nghe Jaques Brel hát nguyên bản Ne me quitte pas, tôi cũng cảm thấy buồn bã nhưng thê thiết, thiếu cái đau thương bồng bột kia.

LV: Cũng lớn lên trong giai đoạn đó, tôi rất hiểu suy nghĩ của bạn với nhạc phẩm này.  Phải nói là với những kẻ mới lớn như tôi và bạn, nhạc phẩm này đã để lại một ấn tượng thật mạnh mẽ trong trí tưởng ngày đó.  Thế nên khi bạn đề nghị bài này tôi lấy làm lưỡng lự vi nghĩ là mình khó có thể tạo lại được cái ấn tượng đó không. Đây là phiên bản hòa âm đầu tiên của tôi cho bài này.  Tôi biết là bài khó diễn tả với giọng hát cho nên tôi cố tình thay đổi tiết tấu từ 3/4 qua 4/4 làm cho bài đỡ nhàm nếu lỡ khi người hát không đủ sức “chuyển tải” bài đến người nghe. Cái giai điệu đặc biệt đều đều này làm cho việc ca sĩ diễn tả thành một vấn đề.  Oái ăm thay khi bạn nghe xong thì lại đòi tôi hòa lai theo kiểu 3/4!  Thề là tôi “kẹt” với phiên bản này.  Không nỡ bỏ xó công sức mình qua một bên nên đành “bêu xấu” mình bằng cách tự mình nhạc phẩm khó hát này.  Mong các bạn nghe thông cảm.

Người Yêu Nếu Ra Đi

Người yêu nếu ra đi, một hôm nắng lên cao 
Xin hãy mang đi theo, cả mây trắng trong veo 
Lời chim hót mang đi, cùng tia nắng xôn xao 
Ngày ta mới yêu nhau, tình ta mới dâng cao 
Ngày sao thấy đi mau, và đêm vắng đêm sâu 
Trăng sáng như nâng niu, loài chim hót đêm thâu 
Người yêu nếu ra đi, người yêu nếu chia lìa, người yêu nếu ra đi 

Người yêu nếu ra đi, người yêu chắc ra đi
Không có chi quanh đây, đời xa vắng đơn côi
Phòng hiu hắt xa xôi, người xa vắng nhau thôi
Tường xanh xám không nguôi dường như dáng ai soi
Người yêu sống trong tôi và tôi sống trong ai?
Tôi nói cho tôi thôi, người yêu lắng nghe tôi
Người yêu nếu ra đi, người yêu nếu chia lìa, người yêu nếu ra đi

Người mà không đi, người tình tôi còn đó 
Sẽ thấy tôi còn đây, yêu nhau như ngày qua 
Cùng vầng dương lên cao, cùng làn mây lả lướt 
Nói với lá cây xanh, theo làn gió bay quanh 
Người mà xa vắng, tôi sẽ vẫn còn
Còn vương vấn hương này, tay trong lòng bàn tay
Người yêu nếu chia lìa, người yêu nếu chia lìa 
Người yêu nếu chia lìa, người yêu nếu ra đi 

Người yêu nếu ra đi, người yêu sẽ ra đi 
Xin trái đất lang thang, đừng quay nữa nghe không 
Để có lẽ thương tâm, người yêu sẽ quay chân 
Người có biết con tim, rồi tim sẽ êm êm 
Ngừng nghe tiếng trăm năm, người yêu đã xa xăm 
Tôi chết êm trong đêm, chờ nghe tiếng yêu vang 
Người yêu nếu ra đi, người yêu nếu chia lìa, người yêu nếu ra đi 

Người mà không đi, người tình tôi còn đó
Sẽ thấy đêm còn tôi, đêm như xưa đầy vơi
Chìm vào làn môi, nụ cười không từ chối 
Nói với mắt môi ai, duyên tình mãi không phai
Người mà xa vắng, tôi sẽ khóc thầm 
Làn nước mắt tuôn tràn, cho cuộc tình đã tan
Người yêu nếu chia lìa, người yêu nếu chia lìa 
Người yêu nếu chia lìa, người yêu nếu ra đi 

If You Go Away

If you go away on this summer day
Then you might as well take the sun away
All the birds that flew in the summer sky
When our love was new and our hearts were high
When the day was young and the night was long
And the moon stood still for the night bird's song
If you go away, if you go away, if you go away

But if you stay, I'll make you a day
Like no day has been, or will be again
We'll sail the sun, we'll ride on the rain
We'll talk to the trees and worship the wind
Then if you go, I'll understand
Leave me just enough love to fill up my hand
If you go away, if you go away, if you go away

If you go away, as I know you must
There'll be nothing left in the world to trust
Just an empty room, full of empty space
Like the empty look I see on your face
I'd have been the shadow of your shadow
If I thought it might have kept me by your side
If you go away, if you go away, if you go away

But if you stay, I'll make you a night
Like no night has been, or will be again
I'll sail on your smile, I'll ride on your touch
I'll talk to your eyes that I love so much
But if you go, go, I won't cry
Though the good is gone from the word goodbye
If you go away, if you go away, if you go away
%d bloggers like this: