Cơ Hình

• Nguyên tác: Shape of My Heart
• Nhạc & lời: Dominic Miller & Gordon Sumner
• Lời Việt: Nguyễn Thảo
• Trình bày: Nguyễn Thảo & Lê Vũ
• Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
• Ghi âm: ElevenSixteen & LeVuMusic Studio
• Final mix: LeVuMusic Studio
• Graphics: Concept by MarcMarc

NT:  Gần đây, khoa học mới chứng minh được là trái tim của chúng ta cũng rất dễ bị ảnh hưởng bởi xúc cảm.  Những đau buồn cay đắng đều ảnh hưởng đến bộ phận này trong cơ thể, thường là nhất thời.  Nhưng khi có một biến cố gì quá đau đớn, con tim có thể bị ảnh hưởng trầm trọng và vĩnh viễn. 

Có thể rướm máu. Có thể bể nát. Có thể thay hình đổi dạng.

Khoa học đã cho thấy một tình trạng con tim bị tổn thương vì xúc cảm, gọi là takosubo cardiomyopathy, đã thay đổi hình dạng thành giống như một chiếc bình cổ của Nhật, với cổ tim thắt chặt, làm máu bị nghẽn không lưu thông bình thường.

Cơ Hình, tôi gọi như vậy.  Hình dạng của con tim.

Sting viết ca khúc này về một tay cờ bạc, nhưng không phải là người ham mê đỏ đen.  Hắn vào bàn chơi để tìm câu trả lời về đời sống.  Hắn là một khoa học gia đang thử nghiệm bằng trò thắng thua.

Trái tim là cảm xúc sâu kín; kẻ chơi bài không bao giờ để lộ diện.

Có lẽ trong cuộc tìm kiếm của anh ta, có khá nhiều thất vọng.

Tôi đoán như vậy dựa trên cách hành âm dùng nhiều gam thứ và bảy để tạo nên một không khí u hoài.  Thỉnh thoảng, và rất ít, ta thoáng nghe một gam trưởng như một ánh lửa lóe lên, như một chút hy vọng.  Nhưng sau đó lại quay về với cảm giác bất an. Lời ca mang nhiểu ẩn dụ của một chính trường.

Dominic Miller, người cùng viết giai điệu với Sting, đã phát biểu rằng ca từ của Sting rất là hoang mang và bí ẩn, nhưng giai điệu lên xuống arpeggio rất là lả lướt, tạo nên bên ngoài và bên trong của câu chuyện trên sòng bài.

Thế nên, khi tôi và bạn chẳng hiểu mình đang hát cái gì thì đừng nên lấy làm ngạc nhiên.  Vì ông ấy đã viết như thế.

LV: Nói về chuyện hát mà không hiểu gì hết thì tôi tự nhận mình là “cao thủ”. Với tôi thì chỉ cần tựa bài gợi ý và nhạc hay là đủ cho tôi “en dòi” rồi. Tỷ dụ như nghe bài Ave Maria hát bằng tiếng La Tinh thì đâu cần hiểu gì đâu mà vẫn thấy cảm xúc mãnh liệt. Vì khuynh hướng này nên, mặc dù thưởng thức nét nhạc đặc thù của Sting, tôi không thường nghe nhạc của ông này.  Phần lớn những bài Sting viết hoặc chọn để trình bày là những bài “lắm lời”. Nghe mệt óc! Lời nhạc  của Leonard Cohen cũng có nhiều ẩn dụ, 2 nghĩa nhưng tôi cảm thấy được nét thơ, nét tình trong đó cho dù ý của bài thật là buồn khổ. Nhạc của Sting dường như nhiều lời hơn và những ẩn dụ trong đó có chiều hướng dấy lên tâm tình hoài nghi, bất an.  Nghe xong thấy tinh thần xuống thấp. 

Dĩ nhiên đây chỉ là nhận định của tôi với kiến thức hạn hẹp của mình.

Và dĩ nhiên không phải là tôi không thích thực hiện nhạc của Sting. Chỉ là ngại làm vì ngoài chuyện “lắm lời” ông cũng viết cắc cớ sao cho bài khó hát trại đi. Nếu không hát cho đúng nốt đúng chỗ thì không ra bài của Sting. Bạn và tôi chắc là biết rõ điều này hơn ai hết vì phải mất gần 2 tháng mới giải quyết được bài Cơ Hình này. Và dù thực hiện xong rồi nhưng tôi quả thật vẫn không biết mình hát cái gì…

Cơ Hình

Bài chia đều tay, nhập theo vô thức vô tâm
Người quanh bàn chơi nào ai đã nghi ngờ
Trò chơi đỏ đen chẳng vì đôi phút vinh quang
Chẳng hề thiết gì tới danh lợi

Bài chia từng con, nhìn chưa rõ manh nha
Tìm phương trình chung, tìm ẩn số cơ hội
Định lý vùi sâu tầm xác suất hơn thua
Nghịch số nghìn lối mập mờ

Ngờ rằng trong nước bích là gươm giáo phép binh đao
Màu chuồn thâm hắc ám nhuốm vũ khí chiến tranh
Trận rô đồ đưa ra làm vốn liếng đám chính khách
Chẳng thể nào định rõ được cơ hình

Lật trên tay lá rô bồi mấy khi
Một đầm trông như bích đen không may
Nào ai ngờ khi già vua dấu trong tay
Và từ đó người quên dần người

Đành rằng trong nước bích là gươm giáo phép binh đao
Màu chuồn thêm hắc ám đấy vũ khí chiến tranh
Màu rô đỏ tươi nhuộm vốn liếng đám chính khách
Tìm hoài mà thấy đâu cơ hình

Và khi ta nói yêu người, biết chăng?
Dù cho trong thâm tâm lắm nghi ngờ
Thật ra thì ta đã quen thói bao lâu nay
Diện mục chẳng hề đổi bao giờ

Người lên tiếng nhưng nào có hay
Lúc trả một giá bao chua cay
Người rủa vài câu thiệt thua dù chẳng có chi đổi thay
Rồi người mất dần nỗi lo sợ

Còn ngờ trong nước bích là gươm giáo phép binh đao
Chuồn thâm hắc khí đẫm sắt thép chiến tranh
Màu rô còn tươi nhuộm đỏ máu đám chính khách
Chẳng phải là bóng dáng cơ hình
Biết đâu là bóng dáng tim mình

Shape of My Heart

He deals the cards as a meditation
And those he plays never suspect
He doesn't play for the money he wins
He don't play for respect

He deals the cards to find the answer
The sacred geometry of chance
The hidden law of a probable outcome
The numbers lead a dance

I know that the spades are the swords of a soldier
I know that the clubs are weapons of war
I know that diamonds mean money for this art
But that's not the shape of my heart

He may play the jack of diamonds
He may lay the queen of spades
He may conceal a king in his hand
While the memory of it fades

I know that the spades are the swords of a soldier
I know that the clubs are weapons of war
I know that diamonds mean money for this art
But that's not the shape of my heart

If I told her that I loved you
You'd maybe think there's something wrong
I'm not a man of too many faces
The mask I wear is one

But those who speak know nothing
And find out to their cost
Like those who curse their luck in too many places
And those who fear are lost

I know that the spades are the swords of a soldier
I know that the clubs are weapons of war
I know that diamonds mean money for this art
But that's not the shape of my heart

Giai Nhân Chẳng Hề Ân Hận

• Nguyên tác: La belle dame sans regrets
• Nhạc & lời: Sting & Dominic Miller
• Lời Việt: Nguyễn Thảo
• Trình bày: Ngô Nhật Trường
• Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
• Ghi âm: Hiệp Định Studio (Saigon)
• Final mix: LeVuMusic Studio
• Photo & graphics: MarcMarc

NT: Có người bảo tôi rằng anh ta không chịu được loại nhạc smooth jazz, một loại nhạc jazz có giai điệu dễ nghe, loại easy-listening pop, thường viết trên một nền của R&B nhẹ. Một loại nhạc jazz rất… an toàn, vì không có những chế biến theo ngẫu hứng. Loại nhạc này xuất hiện vào giữa thập niên 70, cao trào trong thập niên 80 và sau đó đã nhường lại cho nhạc jazz fusion. Tôi không hẳn đồng ý với anh bạn. Có những ca khúc thể loại smooth jazz tôi vẫn rất yêu thích, ví dụ như Just the Two of Us (Khi Còn Có Đôi Ta) của Grover Washington, Smooth Operator của Sade, This Masquerade (Trò Chơi) của George Benson, vân vân. Thời hiện đại có những ca sĩ như Norah Jones, Corinne Bailey Rae, Eva Cassidy vẫn cống hiến nhiều ca khúc trong thể loại này.

La belle dame sans regrets là một trong những nhạc phẩm smooth jazz tuyệt vời, qua giọng hát khan khản và ấm áp của Sting. Bài nhạc xuất hiện vào năm 1996 với một giai điệu rất đẹp, nhất là khi nghe thêm tiếng kèn của Chris Botti. Cách đây không lâu, Anh Thi có hỏi tôi dịch ca khúc này cho cô. Nhưng sau đó cô bận với công ăn việc làm và không còn thời giờ để làm chuyện “ăn cơm nhà, vác ngà voi” nữa. Vả lại, theo tôi, ca khúc này hợp với tâm tình của người nam hơn. Nên khi bạn viết hòa âm xong, và đề nghị đưa cho Ngô Nhật Trường, tôi hưởng ứng ngay.

Có lẽ cũng cần nói thêm: Khung cảnh bài nhạc là một sòng bài lộng lẫy; giai nhân là một cô gái không hẳn chuyên nghiệp.  Nhưng kẻ anh hùng thì cuối cùng vẫn cứ ngẩn ngơ và mình thì đầy thương tích.

Giai Nhân Chẳng Hề Ân Hận

Thầm nói, “Nhảy cùng em”
Và anh lặng theo.
Vụng về từng bước,
Giầy em đạp sướt.
Thấy em ngượng ngùng,
Hoang mang dấy lên trong lòng.
Vẫn không hay em thế nào, vậy thôi.

Lừa dối, là em.
Dập nát buồng tim.
Chẳng hề lầm đâu,
Em tự cho mình đúng.
Nói năng huyên thuyên,
Nhưng anh vẫn chưa hiểu ra.
Giai nhân ân hận gì không?

Kẻ hát, người reo,
Kẻ khóc, người trêu.
Hạt mầm này gieo
Từ cây sồi xấu.
Cháy bay túi thôi..
Em đâm chán, quay lưng đi
Anh trông theo em,
Im hơi, mong đợi.
Giai nhân ân hận gì đâu.

La belle dame sans regrets

Dansons tu dis
Et moi je suis
Mes pas sont gauches
Mes pieds tu fauches
Je crains les sots
Je cherche en vain les mots
Pour m'expliquer ta vie alors

Tu ments ma soeur
Tu brises mon coeur
Je pense tu sais
Erreurs jamais
J'écoute tu parles
Je ne comprends pas bien
La Belle Dame Sans Regrets

Je pleure tu ris
Je chante tu cries
Tu semes les graines
D'un mauvais chéne
Mon blé s'envole
Tu en a ras le bol
J'attends, toujours 
Mes cris sont sourds