Cười

Nguyên tác: Smile
Nhạc: Charlie Chaplin
Lời: John Turner & Geoffrey Parsons
Lời Việt: Nguyễn Thảo
Trình bày: Nguyễn Thảo
Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
Ghi âm: ElevenSixteen Soundscape
Final mix: LeVuMusic Studio
Photo & graphics: MarcMarc

NT:  Hôm nọ, tôi đi nghe anh chàng Michael Bublé hát ở một hội trường rất lớn.  Trong lòng tôi có hơi nghi ngờ.  Ca sĩ nhạc jazz, theo tôi, khó chinh phục được đám đông khán thính giả trong một bầu không khí như vậy vì không có phần phụ diễn của vũ đoàn, pháo bông, pyrotech, phông video, v.v… như những buổi trình diễn nhạc pop.  Chỗ tôi ngồi thì không đến nỗi, nhưng phía sau lưng thì có lẽ cũng không thấy rõ sân khấu huống hồ chi ca sĩ.  Như vậy, thật là khó cho ca sĩ “hớp hồn” được người nghe trong cái không khí quá bao la nhốn nháo.

Nhưng buổi hôm đó, Michael Bublé hầu như đã mê hoặc cả hội trường mấy ngàn người, với chỉ một giàn nhạc công khá khiêm nhường.  Một mình anh ta vừa hát, vừa kể chuyện, đi tới đi lui, thật sống động.  Khoảng giữa show, sau một bài swing, anh đã ngồi xuống bậc tam cấp, khi tiếng nhạc chậm dần làm cho bầu không khí trở nên cô đọng hẳn, rồi anh cất tiếng hát.  Ca khúc Smile của Charlie Chaplin bỗng nhiên nghe thật bức xúc.

Ca khúc này, tôi dịch đã khá lâu, và bạn đã hát cho KeJazz vào đầu năm 2017.  Tôi rất thích phiên bản ngày đó, nhưng sau khi nghe MB, tôi lại cảm thấy dường như vẫn có điều gì khác hơn cái nỗi buồn man mác ngày nào.

Và vì vậy mà Cười của năm 2023 nghe nặng nề hơn, khản đục hơn, âm u và rách rưới hơn.

Cười

Cười, khi xót xa trong tim mình
Cười, cho dẫu khi tim tan tành 
Khi mây kéo về, trời làm giông 
Hãy gắng lòng

Dù hồn ta bao đắng cay hay ê chề
Cười, ai biết khi nắng mai về
Mang chút le lói cho ta niềm tin 
Đời vẫn xin

Bao giây phút tươi vui nụ cười
Che dấu đi bao nhiêu sầu đời
Cho dẫu khi ngập ngừng mi hoen dấu lệ

Và khi ấy hãy cố quên nỗi đau buồn
Cho nước mắt tuôn chỉ trong hồn
Xin hãy giữ mãi trong tim niềm tin 
Và cứ mỉm cười…

Smile

Smile, though your heart is aching
Smile, even though it's breaking
When there are clouds in the sky
You'll get by...

If you smile with your fear and sorrow
Smile and maybe tomorrow
You'll find that life is still worthwhile 
If you just...

Light up your face with gladness
Hide every trace of sadness
Although a tear may be ever so near

That's the time you must keep on trying
Smile, what's the use of crying
You'll find that life is still worthwhile
If you just smile

Ánh Đèn Màu

Nhạc: Charlie Chaplin
Lời Việt: Nguyễn Xuân Mỹ
Trình bày: Ngô Nhật Trường
Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
Phòng thâu: Hiệp Định Studio
Final mix: LeVuMusic Studio
Photo & graphics: Ngô Nhật Trường

NT:  Bạn bảo tôi bạn rất khâm phục Charlie Chaplin, một người đa nghệ đa tài.  Mà đối với riêng bạn, nhạc của ông có một ảnh hưởng mạnh với bạn.
Lần trước, lúc tôi dịch bài Cười (Smile), tôi đã đoán trước là bạn sẽ chộp ngay.  Và đúng như thế.  Sau đó, bạn có nhắc đến nhạc phẩm Lime Light này.
Tôi bảo bạn, bài này hình như không có lời, chỉ là nhạc phim Lime Light.  Tôi có nghe ca sĩ Sarah Vaughan hát một bài với tựa đề Eternally, lời nhạc do Geoff Parsons và John Turner, nhưng là một bản tình ca, có vẻ không dính dáng gì đến chuyện phim.
Riêng về bản tiếng Việt, ta có 4 bản khác nhau.  Ngoài Ánh Đèn Màu do Nguyễn Xuân Mỹ viết lời và khá nổi tiếng qua giọng ca của Lệ Thu, hai bản nữa do Phạm Duy viết (Ánh Đèn Sân KhấuĐời Ca Nhi), và một do Nguyễn Huy Hiến và Anh Hoa (Tình Tôi) (nguồn: http://www.hathaykhongbanghayhat.org)

LV: Theo tôi thì bài không khó hát, nhưng xử lý cho ngọt ngào, đằm thắm thì lại là chuyện khác. Bài mang âm hưởng của nhạc cổ điển với những chuyển âm nhẹ nhàng. Với tôi thì đặc biệt là chỗ giòng nhạc chuyển lưu như đưa đẩy nhau (Cùng bên ánh mầu sắc lạc lõng trong tiếng đàn hát đêm đêm…) thật hấp dẫn. Tôi đã nghe nhiều ca sĩ trình bày bài này trước đây nhưng tôi vẫn không thấy thỏa mãn. Cái tình nhạc của người viết dường như vẫn lẩn khuất đâu đó mà chưa phô bầy được; nhất là khi bài được trình diễn qua điệu valse chậm! Tôi thực hiện bài với dự định gần như ad lib nhưng phải giữ lấy nhịp điệu để cho người hát tận bên kia bờ Thái Bình Dương thâu thanh theo được. Tội nghiệp cậu em Ngô Nhật Trường phải thâu đi thâu lại bài nhiều lần mới đúng ý 2 lão KeJazz bên này. Cám ơn Trường nhiều lắm!

Ánh Đèn Màu

Đời ca hát ngày tháng cho người mua vui
Đời son phấn làm mất bao ngày thơ ngây
Cùng bên ánh mầu sắc lạc lõng trong tiếng đàn hát đêm
Rồi bao nếp nhăn về với tháng năm đời lãng quên rồi

Buồn trong tiếng nhạc lắng cho đời mê say
Cười trong ánh đèn sáng cho người mua vui
Rồi khi ánh đèn tắt lặng lẽ cô đơn
Chìm theo bóng đêm, người ta lãng quên bẽ bàng

Kìa khi ánh đèn tắt ơi đời vui ca
Đời thương khóc làm mướn ánh đèn ban đêm
Nào ai biết đời sống bạc bẽo sau tiếng đàn tắt trong đêm
Đời ca hát thuê Đời qua phấn son Đời sống không nhà

Về theo nét tàn úa đâu còn duyên xưa
Người năm trước nào nhớ bóng người đêm xưa
Đời cam sống một bóng lặng lẽ cô đơn
Đời xa tiếng ca nào ai tiếc thương bẽ bàng
%d bloggers like this: