Samba Đơn Âm

• Nguyên tác: Samba de Uma Nota Só
• Nhạc:  Antônio Carlos Jobim
• Lời: Newton Mendonça
• Bản English: One Note Samba
• Lời Anh: Jon Hendricks
• Lời Việt: Nguyễn Thảo
• Trình bày: Lê Vũ
• Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
• Ghi âm: Levumusic Studio
• Final mix: LeVuMusic Studio
• Graphics: Concept by MarcMarc

NT:  Một người bạn của chúng tôi đã “nặn” một từ ngữ mới toanh: “nhí nhỏm”.  Thoáng nghe dường như rất quen thuộc, nhưng cứ ngờ ngợ, như một người thoạt trông thấy quen quen nhưng thật ra là ta chẳng biết. 

Nghĩ đi nghĩ lại, tôi thấy cái chữ này nó cũng ngồ ngộ.  Không hẳn nhí nhảnh mà cũng không phải dí dỏm…  nó cứ… lừng khừng giữa đường… nó ngang như cua.

Mà ngang thì tôi cho không bài nhạc nào qua mặt được Samba de Uma Nota Só (One Note Samba) của ông phù thủy bossa nova, Tom Jobim.  Đúng như cái tựa, bài nhạc viết rất đơn giản, giàn dựng trên một vài nốt nhạc, không hẳn chỉ một nốt, nhưng cách viết thì rất là đơn điệu.  Tuy vậy, tiết tấu của samba/bossa nova đã làm cho bài nhạc có vẻ rất nhí nhảnh, và lời dịch Anh ngữ của Jon Hendricks thì rất ư là dí dỏm.

Và ngang như cua.

Tuy vậy, vào tuần lễ tình yêu Valentine này thì lời hát của One Note Samba thật là vừa vặn.

Sau bao nhiêu năm sao đi tái lại ca khúc My Funny Valentine qua hai bản Việt, Người Tôi YêuNgười Tình Ngộ Nghĩnh, One Note Samba là một luồng gió mới, tuy có vẻ hơi… khác thường.

Khi bạn tình nguyện hát bài này, tôi phải khâm phục lòng can đảm của bạn.  Nhất là khi lẫn tôi và bạn đều không có rảnh rỗi như ngày trước.  Nhưng một điều chắc chắn là bạn rất là… nhí nhỏm trong ca khúc Samba Đơn Âm này.

LV: Bản nhạc One Note Samba này đã được “nghiên cứu” rất lâu, mất khoảng 3-4 năm. Chần chừ mãi vì bài khó hát quá! Ông nhạc sĩ Antonio Carlos Jobim này có lẽ đã cố tình làm cho bài khó như thế này để khiến cho người nghe chỉ nghe thôi nhưng không được hát theo!

Cái tài tình của bài này là người hát khó hát lạc nốt được trong phần lớn của bài vì những câu hát chỉ có một nốt nhạc, nhưng lại rất dễ lỗi nhịp vì những phách chõi khác thường. Thế nhưng chỗ chuyển đoạn thì lại có nhịp thật đều trong khi nốt nhạc thay đổi theo hợp âm chuyển (modulation) thật khó theo. Mỗi khi tôi dự tính “thử lửa” với bài này thì lại thấy chán ngán. Nghe thì thích nhưng lúc thực hiện thì lại cảm thấy không đủ sức. Cũng may là tôi có phương cách để chỉnh sửa những sai lạc không tránh được khi thâu. Với tôi thì bài nhạc này chỉ có thể trình bày trên mạng sau khi đã được chữa, không thể nào hát live được.

Dù sao thì đây cũng chỉ là một cố gắng của KJ để giới thiệu đến thính giả một bossa nova kinh điển thật đặc biệt của nhạc sĩ đại tài Antonio Carlos Jobim.

Samba Đơn Âm

Xin nghe câu samba đơn sơ thôi
Đơn sơ khi xoay quanh đơn âm
May ra bao nhiêu âm đi theo sau
Theo nhau nhưng luôn nghe như đơn âm
Xin nghe thêm, thêm âm cao hơn
Như dư âm theo sau âm nghe qua
Y như anh luôn luôn theo sau em
Em đi đâu, anh luôn đi theo mãi

Nhiều khi nghe thấy bao nhiêu người không sao im được,
Thật ra đâu nói điều gì, tựa không nói được gì.
Giờ đây anh thấy như đâu còn chi ngoài âm điệu tận cùng
Trong âm giai dị kỳ, thật nghe không giống chi

Anh xin không đi xa hơn đơn âm
Như anh không khi nao xa em
Tuy đơn âm nghe ra hơi đơn sơ
Nhưng đơn sơ anh luôn yêu em
Cho ai kia say mê trong đa âm
Rê mi fa sol la si đô
Nhưng đôi khi nghe không hay ho chi
Hay hơn nên chơi như ta biết

One Note Samba

This is just a little samba
built upon a single note
Other notes are bound to follow

But the root is still that note
Now this new one is the consequence
of the one we've just been through
As I'm bound to be the unavoidable consequence of you

There's so many people who can talk and talk and talk
And just say nothing or nearly nothing
I have used up all the scale I know and at the end I've come
To nothing, or nearly nothing

So I come back to my first note
as I must come back to you
I will pour into that one note
all the love I feel for you
Any one who wants the whole show

Do-re-mi-fa-so-la-si-do
He will find himself with no show
Better play the note you know

Sóng

• Nguyên tác: Vou Te Contar
• Bản Anh: Wave
• Nhạc & lời: Antônio Carlos Jobim
• Lời Việt: Lê Vũ
• Trình bày: Lê Vũ
• Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
• Ghi âm & final mix: LeVuMusic Studio
• Photo & graphics: MarcMarc

NT:  Ngày 25 tháng Một được gọi là Ngày Bossa Nova, kỷ niệm sinh nhật của nhạc sĩ Antonio Jobim, người được coi như là cha đẻ của điệu nhạc đặc biệt xứ Ba-Tây. 

Tôi bảo bạn như vậy trong những ngày trước Tết, bận lu bu với công việc cũng như những buổi tiệc tùng tất niên, tân niên.  Tôi nghĩ thầm, mình sẽ tải lên mạng những bài nhạc bossa nova mà KẻJazz đã phát trước đây, trong khi chờ đợi những bài mới như Samba Đơn Âm (One Note Samba) hoặc Tháng Ba Nước Về (Water of March)…

Trong khi đó, bạn âm thầm phối lại bài Sóng mà KJ đã đăng vào năm 2016 và gửi cho tôi.  Mừng ngày Bossa Nova nhé, bạn viết.

Xin hãy tin rằng: tình anh như muôn con sóng gào gió

Bossa Nova có nghĩa là chiều hướng mới, làn sóng mới (new wave).  Làn sóng của Ba-Tây đã gào gió thành những cơn bão lan cùng khắp trái đất. 

LV: Ngày trước tôi cứ nghĩ bài Wave chỉ là nhạc hòa tấu. Thế nên. dù thích bài này lắm nhưng tôi cũng đành bỏ qua. Cho đến khi khám phá ra là bài có lời thì tôi đã hăng hái xung phong dịch bài ngay. Dĩ nhiên việc dịch thuật không phải sở thích nhưng với bài này thì tôi muốn làm vì giai điệu quyến rũ của nó.

Với tôi thì nhạc phẩm này của Jobim có nét riêng biệt vì cái lơ lửng giữa âm thứ và trưởng; nhất là khi ông dùng đến scale của hợp âm diminished để viết nên câu nhạc. Cũng không cần phải nói là người hát không chuyên như tôi sẽ gặp khó khăn để giữ được đúng nốt. Thêm vào đó là những nhịp chõi tiêu biểu của Brazillian Bossa Nova luôn là khó khăn cho người trình bày.

Lần đầu tiên thực hiện Sóng tôi đã trải nghiệm được những khó khăn này. Lần đó tôi xử lý theo sát với câu nhạc viết từ nguyên bản. Lần này trở lại với Sóng, tôi quyết định thay đổi chút trong cách bỏ nhịp, đặt câu để khác đi phiên bản đầu. Vì là bài quen thuộc, tôi cứ tưởng là sẽ dễ dàng hơn chút. Tôi lầm to! Bài vẫn khó hát như ngày nào.

Sóng

Xin khép mi lại
Thả hồn lặng trong hư không một cõi
Sâu trong đáy tim ta nghe bình yên, lòng ta lắng đọng
Nghe nỗi đơn côi tan đi trong mênh mông
Niềm yêu ngây ngất ta cùng khát khao mơ trong đời

Xin chớ nghi ngại
Đừng sợ con sóng xô lên bờ cát
Không lo ánh trăng sao trên trời đêm, anh luôn có đây
Nghe nỗi đơn côi tan đi trong mênh mông
Niềm yêu ngây ngất ta cùng khát khao mơ trong đời

Thấy em yêu phút đầu khi chuông gõ ba qua đêm
Mắt em sâu mê hoặc cho anh mãi trong cơn mơ
 
Xin hãy tin rằng: 
Tình anh như muôn con sóng gào gió
Xin em đến bên anh theo biển dâng ngàn con sóng đưa
Nghe nỗi đơn côi tan đi trong mênh mông
Niềm yêu ngây ngất ta cùng khát khao mơ trong đời

Wave

So close your eyes
For that's a lovely way to be
Aware of things your heart alone was meant to see
The fundamental loneliness goes whenever
   two can dream a dream together

You can't deny
Don't try to fight the rising sea
Don't fight the moon, the stars above and don't fight me
The fundamental loneliness goes whenever
   two can dream a dream together

When I saw you first the time was half past three
When your eyes met mine it was eternity

By now we know
The wave is on its way to be
Just catch that wave don't be afraid of loving me
The fundamental loneliness goes whenever 
   two can dream a dream together