Samba Đơn Âm

• Nguyên tác: Samba de Uma Nota Só
• Nhạc:  Antônio Carlos Jobim
• Lời: Newton Mendonça
• Bản English: One Note Samba
• Lời Anh: Jon Hendricks
• Lời Việt: Nguyễn Thảo
• Trình bày: Lê Vũ
• Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
• Ghi âm: Levumusic Studio
• Final mix: LeVuMusic Studio
• Graphics: Concept by MarcMarc

NT:  Một người bạn của chúng tôi đã “nặn” một từ ngữ mới toanh: “nhí nhỏm”.  Thoáng nghe dường như rất quen thuộc, nhưng cứ ngờ ngợ, như một người thoạt trông thấy quen quen nhưng thật ra là ta chẳng biết. 

Nghĩ đi nghĩ lại, tôi thấy cái chữ này nó cũng ngồ ngộ.  Không hẳn nhí nhảnh mà cũng không phải dí dỏm…  nó cứ… lừng khừng giữa đường… nó ngang như cua.

Mà ngang thì tôi cho không bài nhạc nào qua mặt được Samba de Uma Nota Só (One Note Samba) của ông phù thủy bossa nova, Tom Jobim.  Đúng như cái tựa, bài nhạc viết rất đơn giản, giàn dựng trên một vài nốt nhạc, không hẳn chỉ một nốt, nhưng cách viết thì rất là đơn điệu.  Tuy vậy, tiết tấu của samba/bossa nova đã làm cho bài nhạc có vẻ rất nhí nhảnh, và lời dịch Anh ngữ của Jon Hendricks thì rất ư là dí dỏm.

Và ngang như cua.

Tuy vậy, vào tuần lễ tình yêu Valentine này thì lời hát của One Note Samba thật là vừa vặn.

Sau bao nhiêu năm sao đi tái lại ca khúc My Funny Valentine qua hai bản Việt, Người Tôi YêuNgười Tình Ngộ Nghĩnh, One Note Samba là một luồng gió mới, tuy có vẻ hơi… khác thường.

Khi bạn tình nguyện hát bài này, tôi phải khâm phục lòng can đảm của bạn.  Nhất là khi lẫn tôi và bạn đều không có rảnh rỗi như ngày trước.  Nhưng một điều chắc chắn là bạn rất là… nhí nhỏm trong ca khúc Samba Đơn Âm này.

LV: Bản nhạc One Note Samba này đã được “nghiên cứu” rất lâu, mất khoảng 3-4 năm. Chần chừ mãi vì bài khó hát quá! Ông nhạc sĩ Antonio Carlos Jobim này có lẽ đã cố tình làm cho bài khó như thế này để khiến cho người nghe chỉ nghe thôi nhưng không được hát theo!

Cái tài tình của bài này là người hát khó hát lạc nốt được trong phần lớn của bài vì những câu hát chỉ có một nốt nhạc, nhưng lại rất dễ lỗi nhịp vì những phách chõi khác thường. Thế nhưng chỗ chuyển đoạn thì lại có nhịp thật đều trong khi nốt nhạc thay đổi theo hợp âm chuyển (modulation) thật khó theo. Mỗi khi tôi dự tính “thử lửa” với bài này thì lại thấy chán ngán. Nghe thì thích nhưng lúc thực hiện thì lại cảm thấy không đủ sức. Cũng may là tôi có phương cách để chỉnh sửa những sai lạc không tránh được khi thâu. Với tôi thì bài nhạc này chỉ có thể trình bày trên mạng sau khi đã được chữa, không thể nào hát live được.

Dù sao thì đây cũng chỉ là một cố gắng của KJ để giới thiệu đến thính giả một bossa nova kinh điển thật đặc biệt của nhạc sĩ đại tài Antonio Carlos Jobim.

Samba Đơn Âm

Xin nghe câu samba đơn sơ thôi
Đơn sơ khi xoay quanh đơn âm
May ra bao nhiêu âm đi theo sau
Theo nhau nhưng luôn nghe như đơn âm
Xin nghe thêm, thêm âm cao hơn
Như dư âm theo sau âm nghe qua
Y như anh luôn luôn theo sau em
Em đi đâu, anh luôn đi theo mãi

Nhiều khi nghe thấy bao nhiêu người không sao im được,
Thật ra đâu nói điều gì, tựa không nói được gì.
Giờ đây anh thấy như đâu còn chi ngoài âm điệu tận cùng
Trong âm giai dị kỳ, thật nghe không giống chi

Anh xin không đi xa hơn đơn âm
Như anh không khi nao xa em
Tuy đơn âm nghe ra hơi đơn sơ
Nhưng đơn sơ anh luôn yêu em
Cho ai kia say mê trong đa âm
Rê mi fa sol la si đô
Nhưng đôi khi nghe không hay ho chi
Hay hơn nên chơi như ta biết

One Note Samba

This is just a little samba
built upon a single note
Other notes are bound to follow

But the root is still that note
Now this new one is the consequence
of the one we've just been through
As I'm bound to be the unavoidable consequence of you

There's so many people who can talk and talk and talk
And just say nothing or nearly nothing
I have used up all the scale I know and at the end I've come
To nothing, or nearly nothing

So I come back to my first note
as I must come back to you
I will pour into that one note
all the love I feel for you
Any one who wants the whole show

Do-re-mi-fa-so-la-si-do
He will find himself with no show
Better play the note you know

Điệu Hè

• Nguyên tác: Samba de Verão
• Nhạc: Marco Valle
• Lời: Paulo Sérgio Valle
• Bản Anh: Summer Samba
• Lời Anh: Norman Gimbel
• Lời Việt: Nguyễn Thảo
• Trình bày: Nguyễn Thảo
• Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
• Ghi âm & final mix: LeVuMusic Studio
• Photo & graphics: MarcMarc

LV:  Khi nghiên cứu cách chơi của nhạc phẩm này, tôi lấy làm lạ là có nhiều người trình diễn ở tempo chậm hơn thành ra là điệu bossa nova, mặc dù tên của bài là Samba de Verão (Summer Samba), bạn dịch ra thành Điệu Hè.  Tìm tòi sâu thêm tôi mới biết được bossa nova (tạm dịch là new trend) bắt nguồn từ điệu samba với pha trộn thêm yếu tố jazz.  Vì thế, tôi cho rằng nhạc bản samba này thường được thể hiện qua tiết điệu bossa nova vì nó nhẹ nhàng hơn, jazzy hơn. Tuy nhiên suy đi nghĩ lại, tôi quyết định xử dụng giai điệu samba chính thống để có dịp giới thiệu đến thính giả nhịp điệu đặc biệt tiêu biểu cho nét nhạc Ba Tây này.
Vì nhịp Samba nhanh, thôi thúc, cuồng nhiệt nên tôi thấy hát bài này sẽ là vấn đề cho người hát.  Thêm nữa là những câu hát đảo phách làm cho việc vừa giữ nhịp, vừa diễn tả ý nhạc, vừa kiểm soát hơi thở, vừa đặt hồn vào câu hát thật khó khăn.  Chỉ đến khi nào tất cả những đòi hỏi đó quyện lại với nhau thành một ý tác thành thục thì người hát mới có thể đưa người nghe Điệu Hè đến được vùng trời của một mùa hè rộn ràng nắng bên người yêu Ba Tây rực lửa.  Tôi không biết lúc đó là lúc nào…

NT: Bạn nói đúng.  Cách chơi samba hơi nhanh, có nhiều hơi hướm carnaval của xứ Brazil, trong khi bossa nova mơn trớn người nghe hơn hẳn.  Có lẽ một ngày nào đó, ta sẽ giới thiệu phiên bản bossa nova trên KẻJazz để thính giả cảm nhận một khía cạnh khác của nhạc phẩm tình tứ này.

Điệu Hè

Người yêu ơi đến bên tôi
Thời gian kia sẽ êm trôi
Người yêu ơi hãy yêu thôi
Vì tình ta sẽ lên ngôi
Người yêu ơi hãy cho nhau
Từng niềm tin mãi mai sau
Người yêu ơi nắm tay đi
Vì lòng ta mãi mê say
Suốt đời
Giấc mơ ôi tuyệt vời
Tiếng em yêu gọi mời
Dắt tay ta cùng đi
Nhịp chân cùng vang điệu
Hoang nắng hè sang

Người yêu ơi sát đôi vai
Dù cho ai đúng hay sai
Người yêu ơi hãy ca vang
Dù tình ca có băn khoăn
Người yêu ơi trái tim đây
Và xin thêm những mê say
Người yêu ơi phút giây nay
Là ngàn sau sẽ không phai
Suốt đời
Giấc mơ ôi tuyệt vời
Có em cùng tôi mãi nhé
Trái tim này tôi xin mãi yêu

Samba de Verão

Você viu só que amor
Nunca vi coisa assim
E passou, nem parou
Mas olhou só pra mim
Se voltar vou atrás
Vou pedir, vou falar
Vou dizer que o amor
Foi feitinho pra dar
Olha, é como o verão
Quente o coração
Salta de repente
Para ver a menina que vem
Ela vem sempre tem
Esse mar no olhar
E vai ver, tem que ser
Nunca tem quem amar
Hoje sim diz que sim
Já cansei de esperar
Nem parei nem dormi
Só pensando em me dar
Peço, mas você não vem
Bem
Deixo então
Falo só
Digo ao céu
Mas você vem