Giòng Đời

• Nguyên tác: Comme d'habitude
• Nhạc: Jacques Revaux
• Lời: Gilles Thibaut & Claude Francois
• Bản English: My Way
• Lời English: Paul Anka
• Lời Việt: Nam Lộc
• Trình bày: Huy Thắng
• Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
• Final mix: LeVuMusic Studio
• Graphics: Concept by MarcMarc

NT: Bài nhạc My Way xuất xứ từ một tình ca tiếng Pháp.  Comme d’habitude nói về những thói quen nhàm chán hằng ngày của cặp tình nhân, những lặp đi lặp lại cho đến lúc họ trở thành hai kẻ xa lạ trong cuộc sống.  Ca khúc này đã có một thời sôi nổi cùng tên tuổi của ca sĩ Claude Francois.

Paul Anka biết đến Comme d’habitude trong một chuyến lưu diễn ở Pháp.  Rồi một đêm mưa gió bão bùng, vào lúc 3 giờ sáng, người nhạc sĩ trẻ tuổi (lúc ấy ông chỉ mới 27) đã có những ý nghĩ về cuộc đời làm người và lời nhạc đã đến với ông, lời của một người đang ở cuối cuộc đời, thật mãn nguyện khi nhìn lại những quãng đường mình đã đi qua.

Qua tiếng hát của Frank Sinatra, My Way đã có một thời dẫn đầu cả 57 tuần lễ liên tiếp ở Anh Quốc.  Giới thưởng ngoạn đã rất yêu thích ca khúc này cho đến hiện tại.  Tuy vậy, chính Frank Sinatra lại rất bực bội với bài nhạc mang tính chất “tự phụ, tự mãn” này.  Ông không thích, nhưng hầu như ca khúc này đã được gắn liền với tên tuổi của ông; ông không cách nào dứt bỏ được.

Bản Việt ngữ của Nam Lộc, giống những “dịch bản” khác của ông, rất thi vị và mơ màng.  Giòng Đời không có những suy tư về cuộc đời mà chỉ ghi lại những cảm nhận vui buồn, nhất là vui buồn của yêu đương và nỗi cô đơn khi không còn tình yêu.

Ca khúc này được anh Huy Thắng thâu cách đây khá lâu.  Bản post-humous của anh bỗng mang một tâm tình, một niệm ý khác.  Anh đã vô tình nhắc nhở chúng ta ít nhiều về cuộc đời quá vô thường. 

Phải nói thêm là trong một bản thống kê năm 2005, My Way là bài nhạc được đề cử nhiều nhất trong những buổi lễ an táng.

LV: Xem ra thì hát bài My Way cho đám ma cũng chí lý. Còn hơn là hát những bài về xa cách, ly biệt. Chỉ tổ làm cho người đang buồn còn thêm thúi ruột, não lòng. Tiếc là bản dịch Việt không chuyển tải đúng tâm tình của kẻ đã từng nghênh ngang sống trên đời theo lối riêng của mình không hối tiếc nhiều. Nói chung là Nam Lộc đã phỏng dịch thành một bài có tính cách ủy mị, yếu ớt của kẻ đã mất mát nhiều trong đời. Lời Việt này thật không hợp cho đám ma.

Nghe đi nghe lại My Way mới giúp cho tôi cảm nhận được cái tài tình của người viết nhạc. Câu 1 giới thiệu nét nhạc với một chút lơ lửng, câu 2 tăng lơ lửng thêm một chút, câu 3 tạo một cao trào nho nhỏ, câu 4 giải quyết cao trào đó bằng việc trở về chủ âm. Trong phần điệp khúc thì từng câu, từng câu dồn dập để dẫn đến cao trào chính ở nốt cao nhất và áp lực được giải thoát bằng nốt chủ âm ngay. Cấu trúc này, dù đơn giản, nhẹ nhàng, nhưng thấm thía, dễ nhớ, dễ cảm.

Chả trách bài này được yêu chuộng qua bao tháng năm. Tôi đã từng nghiệm ra là những bài nhạc được đại đa số quần chúng ưa chuộng thường là những bài ngắn, đơn giản, dễ nhớ như bài My Way này.

Biết như thế, nhưng mỗi lần le te dự định viết một vài câu nhạc thì tôi lại cứ có khuynh hướng viết lên những câu rắc rối, bí hiểm rồi cuối cùng dẫn mình đến chỗ tắc tịt! Muốn viết cho đơn giản, dễ nghe thì lại nghe ra quá tầm thường. Cứ luẩn quẩn trong cái mù mịt đó và cho đến giờ này tôi vẫn chưa cách nào viết nên được “My Way” của tôi. Có lẽ kiếp sau vậy!

Giòng Đời

Đời tôi buồn như dòng sông
Sầu như mùa Đông không biết đôi môi cười
Người ơi dòng sông ngừng trôi
Chờ nghe mùa Đông hát tình khúc xưa
Tình ơi đừng theo gió đưa khuất vào chốn xưa
Như chưa từng nhớ mong
Nhớ ai nhìn khói thuốc bay và làm chiếc lá rơi

Đời tôi từng giây phút nổi trôi
Vùi trong thời gian mang những cơn u buồn
Buồn ơi này ta chào mi
Đừng đem biệt ly cất từng bước đi
Và khi buồn lên ướt mi
Thắm từng nét môi còn mơ gì đến tôi
Đến khi nhớ thương ai, buồn tìm bên những phút giây

Một ngày được mang cánh chim thời gian
Một đời tôi đi khắp nơi dọc ngang
Và tôi sẽ tới một cánh rừng hoang
Làm quen với lũ bướm vàng ngẩn ngơ
Nằm mơ dưới nắng chiều lững lờ đưa,
Vời tôi đến chốn xưa

Đời qua, đời lững lờ qua
Tình cũng mờ xa như lá thu rơi đầy
Giờ đây hàng cây ngày xưa
Buồn nghe chiều mưa hát lời tiễn đưa
Người ơi mù trong bóng đêm
Dưới trời lãng quên, chơi vơi một cánh dơi
Và tôi, cùng với đắng cay rồi như khói thuốc bay

Một ngày được như đám mây thu
Một đời tôi xin lãng du từ đây
Và tôi sẽ trốn vào mãi rừng cây
Chờ giây phút cuối đến cùng với tôi
Rồi xin nhắm mắt buông hết đầy vơi
Buồn theo chiếc lá rơi

My Way

And now, the end is near
And so I face the final curtain
My friend, I'll say it clear
I'll state my case, of which I'm certain
I've lived a life that's full
I traveled each and every highway
And more, much more than this
I did it my way

Regrets, I've had a few
But then again, too few to mention
I did what I had to do
And saw it through without exemption
I planned each charted course
Each careful step along the byway
And more, much more than this
I did it my way

Yes, there were times, I'm sure you knew
When I bit off more than I could chew
But through it all, when there was doubt
I ate it up and spit it out
I faced it all, and I stood tall
And did it my way

I've loved, I've laughed and cried
I've had my fill, my share of losing
And now, as tears subside
I find it all so amusing
To think I did all that
And may I say, not in a shy way
Oh, no, oh, no, not me
I did it my way

For what is a man, what has he got?
If not himself, then he has naught
To say the things he truly feels
And not the words of one who kneels
The record shows I took the blows
And did it my way

Tựa Những Thói Quen

Nhạc: Jaques Revaux & Claude François
Lời: Claude François  & Gille Thibaut
Lời Việt: Nguyễn Thảo
Trình bày: Quý Anh
Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
Ghi âm: Home Studio
Final mix: LeVuMusic Studio
Photo & graphics: MarcMarc

LV: Cuối cùng qua nhiều tháng chờ đợi, Quý Anh đã đến với KeJazz qua một nhạc phẩm quen thuộc.  Tôi cho rằng tiếng hát tròn trịa, chậm rãi của anh bạn trẻ này đã tạo nên một sắc thái mới cho nhạc phẩm này, khiến cho nó khác hẳn với bao nhiêu phiên bản đã từng được thực hiện trước đây.  Hoan nghênh Quý Anh đã rốt cuộc đến với sân chơi KeJazz này.

NT:  Ta nên giới thiệu thêm về Quý Anh là một người trẻ tuổi tài ba hiện đang theo đuổi nghành điện ảnh ở vùng DC.  Anh đã đạo diễn một vài cuốn phim ngắn và đã được trình chiếu ở những film festivals khắp thế giới dưới tên Anh Dinh Quy Nguyen hoặc Dinh Anh Nguyen.  Như bạn nói, QA có một giọng hát rất chuẩn, rất nhẹ, rất classic. 

Một lần nào đó, bạn đã đề nghị bài Giòng Đời, dịch bản của My Way từ trước 75.  Bạn bảo tôi hãy dịch lại từ bản Anh ngữ.  Không hiểu vì sao tôi lại hơi ngấy bài này, mặc dù thời mười mấy tuổi, tôi đã từng say mê mấy câu như “Đời tôi, từng giây nổi trôi, vùi trong thời gian, mang những cơn u buồn” rồi thì “buồn ơi, này ta chào mi…”  nghe sao quá Françoise Sagan.  Và vì vậy, tôi đã tìm đến bản tiếng Pháp, Comme d’habitude

Lúc dịch xong, tôi có liên lạc QA.  Biết anh rất say mê phim, tôi bảo, “Xem phim Stay As You Are của nhà đạo diễn Ý Alberto Lattuada bao giờ chưa?” “Chưa.”  “Xem đi.  Tựa Những Thói Quen có cái không khí như vậy, có cái mâu thuẫn tương tựa như vậy.  Trong tình cảm, có những điều mình làm và những điều mình muốn vẫn luôn trái ngược nhau.”

Sau khi QA ghi âm, chúng tôi có nói chuyện thêm.  Tôi bảo anh tôi thích cách anh xử lý bài nhạc, vì giai điệu lẫn lời hát đều được lập đi lập lại rất nhiều biểu hiện những thói quen, nhất là thói quen nhàm chán của một cuộc tình đã mất đi niềm đam mê. 

LV: Cũng phải khen bạn đã dịch phiên bản tiếng Pháp này thật khít khao tài tình.  Câu từ bạn chọn lọc nghe dễ dàng, trơn tru.  Êm êm, thoải mái như những câu nói thường ngày.  Thật như những thói quen thường ngày.

NT: …và thật nhàm chán khi đã hết yêu phải không?

Đọc và cổ động trang Gió-O: Tựa Những Thói Quen

Tựa Những Thói Quen

Hừng đông
Một mình anh tỉnh giấc
Nhìn em còn nồng say
Như thói quen bao ngày
Nhẹ kéo mền che bờ vai
Vì sợ em lạnh thôi
Hay chỉ là thói quen
Làn tóc nhẹ buông lả lơi
Mướt mềm trên ngón tay
Vuốt ve tựa thói quen
Bỗng em chợt mớ, quay lưng
Phải chăng là thói quen?

Một mình thôi, cài áo thật nhanh
Rời sang phòng bên
Theo thói quen mỗi ngày
Một mình thôi, cùng ly cà phê
Dù đã đến giờ đi
Vẫn tựa một thói quen
Lặng thinh, nhẹ khóa cửa sau
Ngó trời xám buồn hiu
Thấy ngày thật giống nhau
Rét run, mình kéo áo che
Tựa như những thói quen

Từng ngày trôi qua
Vẫn như vậy thôi
Là một trò chơi
Dối nhau mà thôi
Nụ cười trên môi
Vì thói thường thôi
Giọng cười nghe khan
Vẫn từ thói quen
Ngày luôn tiếp nối
Đời sống mình thôi
Hoài theo những thói quen

Rồi khi
Ngày đã gần qua
Và anh về đây
Theo thói quen mỗi ngày
Nhìn căn phòng ôi lặng im
Vì em còn ngoài kia
Vẫn hoài mãi mê
Mình anh
Tựa lưng nằm im
Thấy giường rộng vắng thêm
Vẫn như một thói quen
Mắt cay, thì dấu che đi
Vì thật hay thói quen?

Chờ trong đêm thâu
Vẫn như vậy thôi
Là một trò chơi
Dối nhau vậy thôi
Rồi em sẽ nhớ
Về giống mọi khi
Nằm im trong bóng tối
Đợi giống mọi khi
Rồi như thế đấy
Cười nói mình em
Gần như những thói quen

Rồi em thay áo
Vẫn giống mọi khi
Rồi em bên anh
Thật giống mọi khi
Rồi ta hôn nhau
Một thoáng vậy thôi
Gần như những thói quen

Comme d'habitude

Je me lève
Et je te bouscule 
Tu ne te réveilles pas
Comme d'habitude
Sur toi je remonte le drap
J'ai peur que tu aies froid
Comme d'habitude
Ma main caresse tes cheveux
Presque malgré moi
Comme d'habitude
Mais toi tu me tournes le dos
Comme d'habitude

Alors je m'habille très vite
Je sors de la chambre
Comme d'habitude
Tout seul je bois mon café
Je suis en retard
Comme d'habitude
Sans bruit je quitte la maison
Tout est gris dehors
Comme d'habitude
J'ai froid, je relève mon col
Comme d'habitude

Comme d'habitude
Toute la journée
Je vais jouer 
  à faire semblant
Comme d'habitude
Je vais sourire
Comme d'habitude
Je vais même rire
Comme d'habitude
Enfin je vais vivre
Comme d'habitude

Et puis
Le jour s'en ira
Moi je reviendrai
Comme d'habitude
Tu seras sortie
Et pas encore rentrée
Comme d'habitude
Tout seul
J'irai me coucher
Dans ce grand lit froid
Comme d'habitude
Mes larmes, je les cacherai
Comme d'habitude

Comme d'habitude
Même la nuit
Je vais jouer 
  à faire semblant
Comme d'habitude
Tu rentreras
Comme d'habitude
Je t'attendrai
Comme d'habitude
Tu me souriras
Comme d'habitude

Comme d'habitude
Tu te déshabilleras
Comme d'habitude
Tu te coucheras
Comme d'habitude
On s'embrassera
Comme d'habitude