Tag: Xa Xa Nơi Chân Trời

Xa Xa Nơi Chân Trời

• Nguyên tác: Over the Rainbow
• Nhạc & lời: Harold Arlen & Yip Harburg
• Lời Việt: Nguyễn Thảo
• Trình bày: Quý Anh
• Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
• Ghi âm: Terre Media Studio
• Final mix: LeVuMusic Studio
• Image & graphics: AI per MarcMarc

NT:  Thưở còn trẻ, thấy người khác làm gì thì mình cũng võ vẽ làm theo cho có giống thiên hạ.  Bạn tôi muốn ôm nghiệp văn chương, tôi cũng hí hoáy viết lách rồi gửi bài chỗ này chỗ nọ.  Gửi rồi thì phải ra tiệm dò coi có báo nào đăng không.  Một lần, tờ Tuổi Ngọc in bài, thật mừng húm, nhưng không có một xu dính túi chẳng biết làm sao mua tờ báo để dành lấy le.  Lủi thủi về nhà, thấy ông anh rễ, mới năn nỉ ỉ ôi.  Tuy hơi ngờ vực “tài năng” của tôi, nhưng ông cũng móc túi cho tôi tiền.  Mua xong về khoe thì bị ổng hỏi, Ủa, anh có thấy tên mày trong này đâu?

Lẽ dĩ nhiên là tôi phải theo mốt với thiên hạ chứ.  Cái tên cúng cơm của tôi không có gì là gợi cảm, Nguyễn Thảo, trai không ra trai, gái không ra gái (trong trường chuyên bị chọc như vậy).  Thời thượng bảo tôi phải đặt một cái tên thật kêu, thật khó khăn, thật bí ẩn.  Phạm Ngụy Nhượng.  Chẳng hiểu từ đâu mà tôi đã ráp lại một cái tên như vậy.

Nhưng viết lách nhức đầu lắm.  Nó như một con khỉ đu đưa trên cổ trên lưng.  Suốt ngày cứ ghi ghi chú chú.  Đêm đang ngủ ngon chợt nhớ một chuyện gì ý nhị thì phải bật dậy viết xuống mấy hàng.  Nhiều lúc đi với bạn bè hay bồ bịch mà cứ như là nhân viên mật FBI, cuốn sổ cứ móc ra móc vô liên tục (thời chưa có iphone).

Sau này đổi qua hát hò rồi, tưởng đã thoát nợ.  Nào ngờ lại dính vô chuyện viết lời giới thiệu. 

Mà không hiểu viết có ai đọc không, chứ ngồi viết thì mình lại phải cẩn trọng (vì bây giờ không có bút hiệu nữa).  Viết lách vớ vẩn thấy vậy mà nhọc nhằn ghê.

Nhiều lúc viết xong đọc lại thấy thật nhảm nhí.  Nhưng hình như chuyện đó cũng thường xảy ra.  Theo tôi biết, lúc viết xong giai điệu cho ca khúc Over The Rainbow này, thì ông Arlen liền bị ông bạn Harburg chê ngay. (Giai điệu nhảm nhí?)  Hình như chính ông cũng không ưng ý cho lắm.  Nhưng sau khi làm bài nhạc nhanh hơn thì mọi người đồng lòng là bài nhạc này có thể ăn tiền.  Và đúng như vậy.  Năm 1939, Over The Rainbow đã đoạt giải Oscar cho Best Original Song.

Xa Xa Nơi Chân Trời

Về phía chân trời xa, xa tắp
Rực áng mây,
Là cõi mơ mà em luôn ước mơ
Lời mẹ ru thuở nào

Tìm mãi phương trời xanh, xanh biếc
Niềm khát khao
Và giấc mơ, một lần chưa dám mơ
Nhẹ du em bước vào

Cho lời ước thầm lay động sao trời
Cho bình minh gọi em dậy trên ngàn mây trắng xóa
Cho niềm ưu sầu tan thật êm đềm
Như mật hoa ngọt trên đầu môi mềm
Là nơi em đã tìm

Ngoài xa chân trời, chim say nắng
Rộn rã bay
Lòng muốn theo bầy chim xanh lướt mây
Rời xa nơi chốn này

Sao bầy chim được bay về chân trời
Nhưng còn riêng mình nơi này
Mang bao mong ước?

Over The Rainbow

Somewhere over the rainbow
Way up high
There's a land that I heard of once
In a lullaby

Somewhere over the rainbow
Skies are blue
And the dreams that you dare to dream
Really do come true

Someday I'll wish upon a star
And wake up where the clouds are far behind me
Where troubles melt like lemon drops
Away above the chimney tops
That's where you'll find me

Somewhere over the rainbow
Bluebirds fly
Birds fly over the rainbow
Why then, oh why can't I?

If happy little bluebirds fly
Beyond the rainbow
Why, oh why can't I?

Xa Xa Nơi Chân Trời

• Nguyên tác: Over the Rainbow
• Nhạc: Harold Arlen
• Lời: Yip Harburg
• Lời Việt: Nguyễn Thảo
• Trình bày: Kim Lan
• Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
• Final mix: LeVuMusic Studio
• Photo: Nguyễn Thảo
• Graphics: Concept by MarcMarc

NT:  Vào năm 2001, trong một cuộc trưng cầu ý kiến của nhóm Recording Industry Asociation of America và National Endowment for the Art, bài nhạc Over the Rainbow được bầu là số 1, kế tiếp là bài White Christmas mà KẻJazz đã dịch vào năm 2016.  Ca khúc Over the Rainbow này, lẽ dĩ nhiên, đã nằm trong máy điện toán của tôi từ rất lâu, nhưng bị tôi ngâm cũng vì một chữ Rainbow đã làm tôi rối trí vì không làm sao lắp chữ Việt nào khác vào câu nhạc để nghe cho suông sẻ.

Số phận của nguyên bản cũng long đong không kém.  Chỉ nội cái tựa đề mà phải bị thay đổi ba lần bốn lượt, từ nguyên thủy Over the Rain Bow is Where I Want to Be, đến I’ll Go Over the Rainbow, rồi Someday Over the Rainbow, rồi cuối cùng chỉ còn vỏn vẹn Over the Rainbow.  Ngay lúc ráp nối phim, mấy giám đốc sản xuất đã đề nghị cắt bỏ bài nhạc này vì sợ phim quá dài.  Và cuối cùng, bài nhạc cũng bị cắt phần intro. 

Lẽ dĩ nhiên, nói theo kiểu người Mỹ: the rest is history, những gì xảy ra sau đó đã đi vào lịch sử.  Over The Rainbow đã đoạt giải thưởng Oscar năm 1939.

Over the Rainbow của tôi thì phải chịu thiệt thòi cái phần cầu vồng ngũ sắc, mà chỉ còn trơ cái chân trời xa xa kia thôi.  Thành ra tôi phải cầu đến bạn cho thêm màu mè trong phần hòa âm vậy.

LV: Với tôi thì nhạc hay không nhất thiết là cần phải có tay đàn cừ khôi và giọng hát tuyệt vời, nhưng nhất định phải có cấu trúc hài hòa để câu hát và tiếng đàn nâng đỡ lấy nhau mà thăng hoa thành âm điệu mà người nghe sẵn sàng đón nhận. Nói thì dễ nhưng làm thì lại khó lắm. Hài hòa ở đây không phải chỉ nói về âm vận, tiết tấu mà còn phải kể đến mầu sắc, cung cách trong tiếng hát câu nhạc của kẻ hát và người đàn. Có quá nhiều yếu tố linh tinh để đóng góp vào việc dàn dựng nên một bài nhạc hay.

Vì có nhiều thứ nhiêu khê như vậy nên trước giờ tôi cũng chỉ làm nhạc lấy một mình. Hay dở gì thì cũng là ý kiến chủ quan; nhưng ít nhất tôi giữ được cái phong cách riêng biệt của tôi để đảm bảo được nét hài hòa trong trí tưởng. Vì không phải là kẻ giỏi đàn nên việc làm sao đạt đến lãnh vực hài hòa trong hòa âm phối khí thật là quan trọng với tôi.

Tuy nhiên, có nhiều yếu tố thuộc về lãnh vực cá nhân thì tôi cũng không cách nào kiểm soát được. Quan trọng nhất vẫn là tiếng hát. Làm sao tìm ra giọng hát thích hợp với bài mình soạn hoặc làm sao soạn được bài phù hợp với giọng hát mình chọn mời luôn là một vấn đề khó khăn cho tôi. Mỗi một tiếng hát có cách lấy hơi riêng biệt, có mầu sắc của cá tính riêng, có phong thái đặc biệt của tính cách cá nhân được thể hiện qua cách hát, có những điểm mạnh/yếu trong kỹ thuật khác nhau. Mỗi người một khác. Mỗi giọng hát là một thử thách.

Bài Xa Xa Nơi Chân Trời này được soạn đã rất lâu nhưng không tìm ra được người hát thích hợp. Lẽ ra thì đã có một giọng nữ từ Việt Nam hứa sẽ thực hiện nhưng vì lý do nào đó không rõ cô đã bặt tăm không liên lạc. Thế nên tôi đã lại để ngâm bài thêm ít nhất là một năm nữa đến khi được chị Kim Lan nhận lời hát. Tôi cho rằng những chờ đợi đó cũng xứng đáng vì Kim Lan đã chuyển tải được nhạc phẩm này thật hài hòa. Tuy nhiên đây cũng chỉ là nhận xét chủ quan của tôi. Mời người nghe thẩm định.

Xa Xa Nơi Chân Trời

Về phía chân trời xa, xa tắp
Rực áng mây,
Là cõi mơ mà em luôn ước mơ
Lời mẹ ru thuở nào

Tìm mãi phương trời xanh, xanh biếc
Niềm khát khao
Và giấc mơ, một lần chưa dám mơ
Nhẹ du em bước vào

Cho lời ước thầm lay động sao trời
Cho bình minh gọi em dậy trên ngàn mây trắng xóa
Cho niềm ưu sầu tan thật êm đềm
Như mật hoa ngọt trên đầu môi mềm
Là nơi em đã tìm

Ngoài xa chân trời, chim say nắng
Rộn rã bay
Lòng muốn theo bầy chim xanh lướt mây
Rời xa nơi chốn này

Sao bầy chim được bay về chân trời
Nhưng còn riêng mình nơi này
Mang bao mong ước

Over The Rainbow

Somewhere over the rainbow
Way up high
There's a land that I heard of once
In a lullaby

Somewhere over the rainbow
Skies are blue
And the dreams that you dare to dream
Really do come true

Someday I'll wish upon a star
And wake up where the clouds are far behind me
Where troubles melt like lemon drops
Away above the chimney tops
That's where you'll find me

Somewhere over the rainbow
Bluebirds fly
Birds fly over the rainbow
Why then, oh why can't I?

If happy little bluebirds fly
Beyond the rainbow
Why, oh why can't I?