• Nguyên tác: If We Make It Through December • Nhạc & lời: Merle Haggard • Lời Việt: Nguyễn Thảo • Trình bày: Nguyễn Thảo • Hòa âm & phối khí: Lê Vũ • Ghi âm: ElevenSixteen • Final mix: LeVuMusic Studio • Graphics: Concept by MarcMarc
NT: Tôi nhớ một câu của nhà văn Toni Morrison. Trong thời điểm khó khăn, người nghệ sĩ không bao giờ chọn giữ im lặng. Đây chính là lúc họ phải làm việc. Không phải là lúc dành cho đau khổ, không có chỗ cho tự thương hại, không cần nhịn nhục câm lặng, không co mình sợ hãi. (In the time of dread, artists must never choose to remain silent. This is precisely the time when artists go to work. There is no time for despair, no place for self-pity, no need for silence, no room for fear.)
Bài thơ Khờ Quá, Sao Chịu Làm Lạc Đà của anh Ngu Yên có câu: Những tổn thương thâm sâu bên trong trở thành kho tàng cho sáng tạo.
Sự khó khăn nào cũng gây tổn thương, chỉ có ít hay nhiều, phiên phiến hay sâu lút. Từ những vết thương đó, sáng tạo nảy mầm.
Năm 1973, Merle Haggard đã viết ca khúc If We Make It Through December, và nó đã nhanh chóng trở thành một tâm ca của những người đang sống trong cảnh khốn cùng. Nó nói lên tâm tình của một tầng lớp xã hội dường như không ai muốn ngó ngàng lưu tâm. Một món quà Giáng Sinh đến từ cảm nhận nỗi khốn khổ, từ một người nghệ sĩ đến với những kẻ lầm than.
Năm trước, tôi vô tình nghe được bài hát này qua một người ca sĩ rất trẻ tuổi, Phoebe Bridgers. Bản hòa âm rất hiện đại, rất monotone, rất ảm đạm, biểu tượng sự nghèo nàn. Và tiếng hát của cô thật nhẹ như lời tự sự. Thật đầy ám ảnh.
Năm nay, bạn muốn trở lại với một nền nhạc gần với nguyên tác hơn. Tiếng nhạc mang nhiều âm hưởng blues như lời than thở của một kẻ đang âm thầm rơi vào hố sâu của túng thiếu nghèo khốn.
Now I don’t mean to hate December
It’s meant to be the happy time of year
And my little girl don’t understand
Why daddy can’t afford no Christmas gift…
(Chẳng có ý gì ghét tháng mười hai
Đáng lẽ đây là thời gian hạnh phúc nhất trong năm
Và đứa con gái nhỏ chưa hiểu được
Vì sao ba nó không thể mua nỗi món quà Giáng Sinh)
Có lẽ Merle Haggard đã rơi những giọt lệ khi ông viết những lời ca ấy.
Chỉ mong chóng đến cuối năm nay thì
Có lẽ mới hết bao xót xa đời cay đắng
Vào ngay lúc giá băng nhất trong mùa
Lòng lo lắng khi thấy quanh đây ngập đầy tuyết trắng
Chỉ mong đến phút hết cơn cơ cùng
Nung nấu ý nghĩ sẽ tìm đến nơi trời ấm áp quanh năm
Ngay như nếu xứ California
Cầu mong chóng đến cuối năm may ra được bình an
Việc vừa mất cách đây mới đôi ngày
Vào ngay lúc khốn khó nối tiếp nhau dồn dập đến
Dù gắng sức bao lâu nay ngày đêm
Vì mong muốn có ngày lễ cho gia đình êm ấm
Nào đâu phải không thích Giáng Sinh về
Giây phút hạnh phúc nhất cho bầy con nít
Mà con bé quá ngây thơ chưa hiểu được
Vì sao năm nay Giáng sinh không ai được vui
If We Make It Through December
If we make it through December
Everything's gonna be all right I know
It's the coldest time of winter
And I shiver when I see the falling snow
If we make it through December
Got plans to be in a warmer town come summer time
Maybe even California
If we make it through December we'll be fine
Got laid off down at the factory
And their timing not the greatest in the world
Heaven knows I been workin' hard
I wanted Christmas to be right for my girl
Now I don't mean to hate December
It's meant to be the happy time of year
And my little girl don't understand
Why daddy can't afford no Christmas gift