Tắt Nắng

• Nguyên tác: Ain't No Sunshine
• Nhạc & lời: Bill Withers
• Lời Việt: Nguyễn Thảo
• Trình bày: Nguyễn Thảo
• Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
• Ghi âm: ElevenSixteen
• Final mix: LeVuMusic Studio
• Graphics: Concept by MarcMarc

NT:  Không hiểu ma nào đưa lối, quỷ nào dẫn đường, mà tôi đã mất biết bao thì giờ để dịch ca khúc này của ông Bill Withers, nhất là ngày nào chính cô bạn nhạc Minh Nguyệt cũng đã phóng bút viết những lời ca bay bướm cho bản tiếng Việt rồi.

“Nhập” thật là một chữ chính xác, vì trong phòng thâu, Bill Withers đã hát cả đoạn dài với vỏn vẹn hai chữ “I know” một cách… bị nhập.  Sau khi ra khỏi cơn mê, anh đã định làm lại đoạn nhạc này, nhưng cả ban nhạc (toàn những nhạc sĩ lão thành) đã bảo anh hãy cứ giữ như vậy.

Từ đó, đoạn I know này đã trở thành tiêu chuẩn cho ai muốn “thử lửa” với ca khúc này.

Tôi có nghe phiên bản Ain’t No Sunshine của ca sĩ Sting, nhưng ông đã lẳng lặng bỏ quên phần này khiến người nghe như tôi thấy thật… hụt hẫng.

Nhưng rồi đến phiên tôi, tôi phải công nhận là để được “nhập” không phải là dễ.  Vì thế tôi đã theo ý định đầu tiên của Bill Withers là… viết lại lời, và sau đó hát theo một tiết tấu khác.

Nhưng bạn chẳng chịu như vậy.  Lời thì được.  Tiết tấu thì không.

Thế nên, nghề chơi nào cũng lắm công phu, cụ Nguyễn Du đã bảo như thế.  Mà thật vậy.

LV: Theo tôi thì bài này sống mãi với thời gian vì cái đoạn quái quỉ chỉ có 2 chữ này.  Vì thế nên tôi mới không đồng ý với bạn khi bạn thay đổi tiết tấu của đoạn này.  Tôi cũng tự thừa nhận mình có khuynh hướng nazi độc tài khi nói đến chuyện mix nhạc ở KJ. Dạo này ai cũng có thể bị gọi là nazi nên tôi cho đây cũng là chuyện thông thường.  Xin lỗi nhé bạn già nhưng mình phải giữ đoạn này theo kiểu cũ mới được.

Có thể xem đây là một hình thức hát scat mà thỉnh thoảng hay thấy trong nhạc jazz. Người hát phải  giữ được cho làn hơi và nốt nhạc của mình nhịp nhàng với nhịp trống đồng thời phải đưa vào những nhịp chõi, chỗ nghỉ sao cho hợp ăn khớp, hoà đồng.  Khó vô cùng! Nhất là khi chỉ hát có 2 chữ. Lẩm bẩm 2 chữ đó một lúc có thể làm cho người hát bối rối không biết mình đang ở khúc nào.  Ít nhất đó là cái khó mà tôi gặp phải khi hát nhẩm theo một minh.

Khi bạn dịch bài thì bạn lại lồng cả một “câu chuyện” vào cái đoạn 2 chữ này thành ra có chút dễ giữ nhịp hơn. Tuy nhiên cái vấn đề về vần điệu tiếng Việt hát sao cho xuôi chảy lại là việc khác nữa.  Bài khó cho người hát. Không biết có khó cho người nghe không?

Tắt Nắng

Ngày như tắt nắng khi em lìa xa
Lìa xa nên gió mưa về đây
Lạnh lùng hoang vắng khi thiếu em
Cho phút giây như chậm hơn thêm
Cho tháng năm như dài hơn thêm

Nào hay em đã đi về đâu
Nào hay em có quay về đây
Chẳng còn tia nắng khi vắng em
Căn gác đây xa lạ thênh thang
Không có em, căn phòng mênh mông

Và vì sao mà em đành tâm bỏ đi?
Vì sao mà em bỏ anh mà đi thật xa?
Để anh ngày đêm chờ mong, đợi trông
Từng phút, từng giây chậm trôi, chậm trôi, chậm như ngừng trôi
Thời gian chẳng trôi mà em đâu hay mình anh cùng căn phòng vắng
Anh cố quên trong niềm đau
Ngày nắng tắt những khi em rời xa

Đời như tắt nắng khi em lìa xa
Chỉ còn bóng tối mỗi ngày qua
Ngày dài không nắng khi vắng em
Cho tối đen căn phòng nơi đây
Cho tối đen bao ngày không em
Cho tối đen tháng ngày xa em

Ain’t No Sunshine

Ain't no sunshine when she's gone 
It's not warm when she's away
Ain't no sunshine when she's gone
And she's always gone too long
Anytime she's goes away

Wonder this time where she's gone
Wonder if she's gone to stay
Ain't no sunshine when she's gone
And this house just ain't no home
Anytime she goes away

And I know, I know, I know, I know
I know, I know, I know, I know, I know
I know, I know, I know, I know, I know
I know, I know, I know, I know, I know
I know, I know, I know, I know, I know
I know, I know
Hey I oughta leave young thing alone
But ain't no sunshine when she's gone

Ain't no sunshine when she's gone
Only darkness every day
Ain't no sunshine when she's gone
And this house just ain't no home
Anytime she goes away

Trời Không Có Nắng

• Nguyên tác: Ain't No Sunshine
• Nhạc & lời: Bill Withers
• Lời Việt: Minh Nguyệt
• Trình bày: Minh Nguyệt
• Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
• Ghi âm: Trí Bùi Studio
• Final mix: LeVuMusic Studio
• Photo & graphics: MarcMarc

Nguyễn Thảo giao tôi viết lời dẫn nhập cho bài hát này. Không biết bạn đang ở đâu nhưng hiện giờ Virginia là mùa hè, 97°F, tương đương với 32°C. Nắng như thiêu, nắng chói chang, cái nóng làm người ta dễ đổ quạu, đến người cũng héo huống chi là cây cỏ!

Tôi dở cười dở khóc với NT: Đăng bài này coi bộ trái mùa quá đấy!

NT: Ai biểu nắng như vậy mà dám rên rỉ trời không có nắng?!

Có nghĩa là mặc nắng hay mưa, mặc nóng hay lạnh, KẻJazz sẽ trình làng Trời Không Có Nắng; và tôi sẽ phải sạo sự thế nào miễn lời dẫn nhập cho hợp tình, hợp lý và hợp cảnh.

Đấy là lời đối thoại vụn vặt ngoài lề giữa tôi và KJ, còn chuyện vào lề thì…

Blues là loại nhạc tôi thích nhất từ trước đến nay. Tôi nhớ đã có lần tâm sự đâu đó rằng mỗi khi nghe nhạc blues thì tim tôi dường như trật đi một nhịp, và Ain’t No Sunshine là bài hát đã cho tôi cái cảm giác này. Bill Withers viết bài hát này năm 1971 sau khi xem cuốn phim Days of Wine and Roses (1962). Lời bài hát rất ngắn, giản dị đến mức nếu so với văn chương bóng bẩy, sâu sắc của Việt Nam có lẽ bị chê là quá nghèo nàn và tầm thường. Ấy vậy và Ain’t No Sunshine đã vang bóng một thời; cho tới nay cũng còn nhiều ca sĩ nổi tiếng hòa âm và thâu thanh lại qua nhiều thể điệu và phong cách khác nhau. Tôi thì bị lôi cuốn bởi dòng nhạc bluesy ngầy ngật. Đây chỉ là một bài hát tình cảm của một kẻ đang thất tình nhưng lạ một điều, khi nghe tôi cứ liên tưởng tới hình ảnh của những bà mẹ già nua, hom hem đang thấp thỏm chờ tin con, không biết sống chết thế nào ngoài chiến trường, hình ảnh những người vợ hao gầy vì buồn bã ngóng chồng mà không biết giờ này anh đang ở đâu, chừng nào mới về? hay anh có còn về ?- trong những giai đoạn dầu sôi lửa bỏng thời chinh chiến. Ngay cả sau khi chiến tranh kể như chấm dứt thì vẫn còn đầy rẫy hình ảnh những người mẹ, người vợ, người chị, người em, mong chờ người thân yêu của mình đang bị giam trong cái nhà tù gọi là “cải tạo”. Tôi đã đặt mình vào tâm trạng này để dịch lời Việt và để hát.

Hát cho những phụ nữ VN từ bao nhiêu thế hệ qua đã bất đắc dĩ đóng vai chinh phụ như trong Chinh Phụ Ngâm Khúc của Đặng Trần Côn-Đoàn Thị Điểm. Hát cho ai đã từng trải qua tình trạng khắc khoải mong chờ. Bởi vì khi “người buồn cảnh có vui đâu bao giờ” nên hy vọng Trời Không Có Nắng dù có đang nghe ở lúc nào, ở đâu cũng không coi là “trái gió, trở trời”.

Cảm ơn KẻJazz cho tôi được hát lên bài tôi yêu thích.

MN 07/2022

Trời Không Có Nắng

Bầu trời u ám khi người đi
Đời thôi ấm áp khi người đi
Trời không chút nắng khi vắng ai
Cứ mỗi khi người rời nơi đây
Bất cứ khi người bỏ ta đi

Lần này không biết người đi đâu
Và rồi người có về bên tôi
Trời không chút nắng khi vắng ai
Nơi chốn đây không còn là nhà
Cứ mỗi khi người bỏ đi xa

Và tôi biết, tôi biết ….
Tôi hãy buông tay không nên buồn vương
Nhưng nắng đã tắt ngay, ngay khi người đi

Chỉ có bóng tối mỗi ngày thôi
Trời không chút nắng khi vắng ai
Cứ mỗi khi người bỏ đi lâu
Cứ mỗi khi người rời nơi đây

Ain’t No Sunshine

Ain't no sunshine when she's gone
It's not warm when she's away
Ain't no sunshine when she's gone
And she's always gone too long
Anytime she goes away

Wonder this time where she's gone
Wonder if she's gone to stay
Ain't no sunshine when she's gone
And this house just ain't no home
Anytime she goes away

And I know, I know, I know, I know 
Hey, I oughtta leave young thing alone
But ain't no sunshine when she's gone

Ain't no sunshine when she's gone
Only darkness every day
Ain't no sunshine when she's gone
And this house just ain't no home
Anytime she goes away