Nhạc & lời: Thomas Waits & Kathleen Brennan Lời Việt: Nguyễn Thảo Trình bày: Nguyễn Thảo Hòa âm & phối khí: Lê Vũ Ghi âm: ElevenSixteen Soundspace Final mix: LeVuMusic Studio Photo & graphics: MarcMarc
NT: Thời sinh viên với nhiều lý tưởng viển vông, tôi và lũ bạn có lần bàn cãi rất sôi nổi về một vấn đề hội họa: có nên để tựa đề làm ảnh hưởng đến mức thẩm định của tác phẩm nghệ thuật. Nói cách khác, tác phẩm tự nó có chuyên chở được trọn vẹn giá trị nghệ thuật, hay phải được cần đến những dữ kiện khác, dựa vào bối cảnh xã hội, tâm lý, v.v… Chuyện tranh luận năm xưa dường như vẫn còn tiếp diễn trên báo chí đó đây.
Nhắc như vậy vì All the World is Green là một ca khúc khá dễ nghe, ca từ phảng phất điều gì hơi khó hiểu. Nhưng chung chung thì dường như chỉ thiếu mạch lạc, thiếu một số dữ kiện để liên kết câu chuyện. Có lẽ vì vậy, tôi nghĩ mình cần phải chú giải thêm.
Tom Waits viết ca khúc này cho một vở nhạc kịch ít người biết đến, mang một cái tựa khó khăn: Woyzeck. Nhân vật chính là một chàng lính tên Franz Woyzeck, đem lòng thương yêu cô Marie. Nhưng nàng đã bỏ anh ta và đi theo một người khác. Trong cơn ghen điên cuồng, anh đã giết nàng. Ca khúc này anh đã hát bên xác người yêu, trước khi anh tự kết liễu mạng sống của chính mình.
Trong lời nhạc, có câu The face forgives the mirror. The worm forgives the plow. The question begs the answer, can you forgive me somehow? Thật là đẹp. Con trùn tha thứ lưỡi cày, Tom đã lấy từ một bài thơ của William Blake, nói về cái chết được bào chữa như điều cần thiết cho lý tưởng. Câu trước đó lại làm tôi nhớ đến câu thơ tương truyền là của vua Tự Đức, Đập cổ kính ra tìm lấy bóng, xếp tàn y lại để dành hương. Ở đây thì không đập kiếng, mà chỉ có đặc một niềm hối hận dày vò. Một câu khác, He’s balancing a diamond on a blade of grass, hình ảnh cũng đẹp không kém. Lẽ dĩ nhiên câu hỏi là, ai vậy? Ai có khả năng để đặt viên ngọc như vậy?
Duchamp, một họa sĩ tên tuổi đã nói rằng, nghệ thuật từ thế kỷ 20 sẽ được tiếp tục hoàn tất qua những thẩm định của người thưởng ngoạn. Những điều mơ hồ khó hiểu sẽ gợi lên những câu hỏi, và đòi hỏi những câu trả lời đứng đắn. Trong âm nhạc, điều này không thể chối cãi được. Những phiên bản khác nhau quả thật là những câu trả lời, là kết quả suy tư của nhạc sĩ cũng như ca sĩ, và đã làm cho ca khúc thêm lóng lánh nhiều màu sắc như những viên kim cương.
LV: Theo tôi, nhạc phẩm này mang nặng khynh hướng nhạc folk trong tiết tấu và cách chuyển hợp âm. Vì thế nên tôi đã xử dụng mandoline và ukulele để làm nhạc nền. Theo gợi ý của bạn, tôi dùng tiếng banjo để làm nhạc chuyển đoạn ở giữa bài. Nhờ vậy mà cây đàn banjo mua từ mấy tháng trước đang nằm đó đóng bụi được mang ra xử dụng. Vì không quen thuộc với cách đánh banjo cơ bản nên tôi chỉ đánh mò cho ra câu nhạc. Cũng may vì nó là đàn giây nên cũng không phải khó khăn cho lắm cho tôi. Nhưng không biết người nghe thì thấy ra sao? Có lẽ tôi cũng chỉ là một kẻ thưởng ngoạn khác đặt câu hỏi cho bài và tự trả lời lấy mà thôi…
Từ Độ Thế Giới Khơi NguồnĐại dương ngơ ngác anh rơi vào Từ ngày em đến bên anh Bạt ngàn sóng nước, anh trôi về đâu Để được cùng sống bên em? Màu trời xanh biếc mắt hoang ngây ngất Lòng người thêm đảo điên say. Làm vua chúa biến thân cơ hàn, Ăn mày hóa ông hoàng. Vờ rằng ta đã không duyên nợ gì Tìm chi thế giới nguyên sơ. Về đâu năm tháng thuở nao ta bên nhau, Nghìn thu thế giới hoang đường. Hình dung đôi lúc thứ tha gương soi. Loài giun tha nhát cuốc sâu. Thì này câu hỏi mong câu trả lời, Thể nào tha thứ anh không? Một lần cho chấm dứt câu chuyện đời Mình theo đến chốn mãi xuân tươi. Nhạc êm ái ru đôi ta trong mơ Ngàn tơ liễu xanh hoài Vờ rằng ta đã không duyên nợ gì Từ khi thế giới nguyên sơ. Về trong năm tháng thuở nao ta yêu nhau, Nghìn thu thế giới mơ hồ. Vầng trăng óng buông tơ vàng Ngày hè cho tiếc nuối mênh mang Vì tình ta chết bao nhiêu lần? Chìm vào thế giới hoang sơ. Đặt hạt ngọc biếc long lanh ban mai Đầu ngọn cỏ xanh non Thành giọt sương rớt rơi trên mộ phần Từ độ thế giới khơi nguồn.
All the World is Green I fell into the ocean When you became my wife I risked it all against the sea To have a better life Marie you are the wild blue sky Men do foolish things You turn kings into beggars Beggars into kings Pretend that you owe me nothing And all the world is green We can bring back the old days again When all the world is green The face forgives the mirror The worm forgives the plow The question begs the answer Can you forgive me somehow? Maybe when our story's over We'll go where it's always spring The band is playing our song again All the world is green Pretend that you owe me nothing And all the world is green Can we bring back the old days again When all the world is green Moon is yellow silver Oh, the things that summer brings It's a love you'd kill for And all the world is green He's balancing a diamond On a blade of grass The dew will settle on our graves When all the world is green
kejazz.today 