Tình Khúc Caruso

• Nguyên tác: Caruso
• Nhạc & lời: Lucio Dalla
• Lời Việt: Nguyễn Thảo
• Trình bày: Triệu Vinh, Nguyễn Thảo, Lê Vũ
• Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
• Final mix: LeVuMusic Studio
• Photo & graphics: MarcMarc

NT:  Tôi vẫn có thú nghe nhạc như thế này:  sáng sớm, khi mới ngủ dậy, là thời điểm của nhạc classic.  Vào giấc trưa, nhạc jazz nhẹ hoặc bossa nova.  Từ giấc chiều trở đi là của nhạc tùy hứng, thường là nhạc jazz hay soft rock indie.  Sau bữa ăn tối là của nhạc blues, country và classic rock & roll.  Khuya hơn nữa thì nhạc lounge.

Nói là như vậy thôi, chớ khi tôi đang quạu thì chỉ có nhạc của Arvo Part hay Philip Glass mới làm tôi bớt bực bội.  Hoặc khi đang lâng lâng mơ màng thì nghe những bài aria với giọng hát của Kathleen Battle hay Maria Callas mới thấy mình bay bổng.

Kể qua như vậy mới thấy tôi không được… chung thủy cho lắm với jazz, tuy là một trong hai người lập ra trang KẻJazz này.

Cũng vì vậy mà, đôi khi, thỉnh thoảng, bất chợt, bạn bị một cú rock & roll, blue grass, hoặc gì gì đó…  và…

Lần này thì… classic.  Mà tôi lại đòi phải là một trio.

Thật là buồn cười khi bạn bảo tôi: Tao đâu có hát opera bao giờ!

Ừ, thì có ai bảo hát opera đâu.

Cách đây không lâu, KJ đã giới thiệu giai điệu này qua lời của nhạc sĩ Diệu Hương, bản Tình Vọng.  Sau khi nghe lại, tôi luôn luôn cảm thấy mất mát thiếu xót trong tiết tấu của Tình Vọng.  Ca khúc Caruso có ba phần, theo khuôn A1-B, A2-B và A3-B.  Ba phần A đều có cùng giai điệu, nhưng số chữ và số câu trong mỗi phần đều tăng lên, tạo nên một sự dồn dập càng lúc càng day dứt cho đến khi chuyển qua đoạn B.  Và câu mở của phần B là một giải tỏa của xúc cảm òa vỡ.

Bạn đã bảo tôi: Chữ đâu mà lắm thế.  Hát thử thấy muốn lẹo lưỡi luôn nên phải ú ớ cho xong câu nhạc.

Vậy mà cuối cùng bạn lại chọn phần nhiều câu, nhiều chữ nhất. 

Khá khen cho người chưa từng hát opera.

LV: Thật ra thì chuyện chung thủy với Kejazz chỉ là chuyện cưỡng cầu. Riêng chỉ mình tôi cũng không thể nào cáng đáng nổi hết những bài nhạc jazz bạn gửi đến. Tôi còn cả một danh sách dài những bài bạn đã dịch mà tôi chưa làm nổi. Một số bài nghe lạ tai phải cần có thời gian làm quen. Một số bài khác thì hóc búa quá không biết phải xử lý ra sao. Tôi cứ để đó mà đợi cảm hứng cùng can đảm.

Bởi thế nên tôi rất hoan nghênh những thể loại nhạc khác ngoài jazz.

Thế nhưng khi bạn đề nghị bài Caruso thì tôi chỉ muốn “bỏ chạy”. Lý do thứ nhất là vì đã làm một phiên bản lờ lợ của bài này rồi. Nhưng lý do thứ hai, cũng là lý do chính, là bài classic này quá khó để thực hiện.

Vì chỉ làm nhạc nền cho người hát theo (không phải là chơi nhạc nền theo người hát) nên những bài nhạc cổ điển với kiểu hát ad lib là khó khăn lớn nhất cho tôi. Và phần lớn của bài này thì toàn là phần hát ad lib (!). Thêm nữa những đoạn cao trào trong bài cần những giọng hát đầy nội lực như giọng Triệu Vinh, nhưng mà phải có quãng độ thật rộng, từ thật thấp đến thật cao. Thật là làm khó tôi quá mức đây.

Caruso lần này mang nhiều dáng vẻ nhạc cổ điển nhiều hơn phiên bản trước. Những yếu tố nhạc cổ điển mà tôi thực hiện được thì được cho vào. Nhưng những gì không làm nổi trong phong cách cổ điển thì tôi chuyển qua phong cách nhạc mới để làm. Thế nên bài đã được pop hoá bởi tiếng kèn trumpet, steel guitar và synth pad. Với tôi, nó là sự pha trộn của xưa và nay. Cũng là pha trộn của nhạc làm được và nhạc tưởng tượng.

Tình Khúc Caruso

Đôi khi trông ra xa khơi mênh mông
Mơn man cơn gió đưa anh về
Trên balcon năm xưa xa xôi
Một ngày buồn đọng im lắng với đợi chờ
Anh ôm em trong đôi tay, ôi em yêu,
Hay chăng nước mắt rưng rưng thầm
Cho môi anh nghe sao thêm khô khan
Nghẹn ngào lời hát phút tạ từ

Và anh sẽ mãi yêu người
Yêu như dã thú mãi yêu núi rừng
Tình anh máu nóng dâng tràn
Cho con tim anh nung náu cơn mê trong hồn

Bao đêm khuya cô đơn, trông ra khơi
Đèn câu lấp lánh cuối chân trời
Cho anh mơ hoang nơi phương xa 
Giờ còn rộn ràng vang tiếng em cười đùa?
Trong tim anh, cơn đau như dâng cao
Âm vang không dứt phím dương cầm
Nhưng khi trăng khuya bỗng xuyên qua bao mây đen,
Lòng chợt bàng hoàng ngọt ngào một nỗi chết nhẹ nhàng
Trong đêm sâu khi anh nghe ra hương môi em
Sâu trong đôi mắt xanh hải hồ
Trong thinh không âm u, anh bỗng nghe rơi rơi 
Giọt buồn lịm chết với nghẹn ngào

Và anh sẽ mãi yêu người
Yêu như dã thú mãi yêu núi rừng
Tình anh máu nóng dâng tràn
Cho con tim anh nung náu cơn mê trong hồn

Trên sân khấu đêm đêm ai miên man
Trong câu chuyện viễn vông đôi khi hoang đường
Che sau bao lớp phấn son hay xiêm y xênh xang
Mình chợt thành một người khác rất xa lạ
Nhưng đôi khi thấy đăm chiêu đôi mắt kia
Với bao tha thiết rất chân thành
Khiến cho anh thoắt quên đi lời ca
Và lòng bàng hoàng, bối rối ngỡ như là
Chung quanh anh đây, thôi, không còn chi
Cuộc đời anh biết bỗng xa lạ rồi
Cho anh băn khoăn thân phận kia
Là từng đợt bọt sóng nổi trôi bồng bềnh
Thời gian từ đâu và rồi đi về đâu? 
Sao anh luôn giữ mãi chi trong lòng?
Trên balcon hay trên sân khấu đêm nay
Chỉ còn lại tiếng hát cho người

Vì anh đã mãi yêu người
Yêu như dã thú nhớ thương núi rừng
Tình anh máu nóng dâng tràn
Cho con tim anh nung náu giấc mê trong đời

Caruso

Qui dove il mare luccica,
E tira forte il vento
Su una vecchia terrazza
Davanti al golfo di Surriento
Un uomo abbraccia una ragazza,
Dopo che aveva pianto
Poi si schiarisce la voce,
E ricomincia il canto.

Te voglio bene assaje,
Ma tanto tanto bene sai
è una catena orma
Che scioglie il sangue dint’ ‘e ‘vvene sai.

Vide le luci in mezzo al mare,
Pensò alle notti là in America
Ma erano solo le lampare
Nella bianca scia di un’elica
Sentì il dolore nella musica,
Si alzò dal pianoforte
Ma quando vide la luna uscire da una nuvola
Gli sembrò più dolce anche la morte
Guardò negli occhi la ragazza,
Quelli occhi verdi come il mare
Poi all’improvviso uscì una lacrima,
E lui credette di affogare

Te voglio bene assaje,
Ma tanto tanto bene sai
è una catena ormai,
Che scioglie il sangue dint’ ‘e ‘vvene sai

Potenza della lirica,
Dove ogni dramma è un falso
Che con un po’ di trucco e con la mimica
Puoi diventare un altro
Ma due occhi che ti guardano
Così vicini e veri
Ti fan scordare le parole,
Confondono i pensieri
Così diventa tutto piccolo,
Anche le notti là in America
Ti volti e vedi la tua vita
Come la scia di un’elica
Ma sì, è la vita che finisce,
Ma lui non ci pensò poi tanto
Anzi si sentiva già felice,
E ricominciò il suo canto

Te voglio bene assaje,
Ma tanto tanto bene sai
è una catena ormai,
Che scioglie il sangue dint’ ‘e ‘vvene sai

Xoay

Nhạc: Luis Dementrio
Lời Anh: Norman Gimbel
Lời Việt: Minh Nguyệt
Trình bày: Minh Nguyệt
Hòa âm & phối khí: Lê Vũ
Ghi âm: Trí Bùi 
Final mix: LeVuMusic Studio
Photo & graphics: MarcMarc

NT:  Thú thật, ca khúc Sway này, qua lời dịch của Minh Nguyệt đã làm tôi bối rối không ít.  MN dùng chữ “xoáy” một cách thật… khêu gợi.  Trong điện thư với dịch giả, tôi đưa ta vấn đề người nghe nhạc chỉ có đôi ba giây để nắm bắt chữ, nhất là chữ Việt với âm sắc, lúc hát có thể gây lầm lộn chữ này qua chữ kia, và MN trả lời:  

“Bàn về  từ ‘xoáy’ trong bài này. Thứ nhất trong khiêu vũ những vũ điệu cần dùng đến hông nhiều như Rumba từ xoáy cũng như từ ‘ngoáy mông’ được dùng khá phổ biến. Chữ ‘xoay’  nghe thường hơn nhưng động tác xoay này được dùng để xoay nguyên người qua trái, qua phải, hoặc xoay vòng như trong điệu valse. Còn động tác ‘xoáy’ hay ‘ngoáy’ chỉ dùng để diễn tả phần mông. Khi nhảy rumba, female dancers cần sử dụng động tác này rất nhiều để thân người uyển chuyển và quyến rũ…”

Vì bối rối với những hình tượng MN đã vẽ ra, nên tôi suy tư.  Phải công nhận MN có lý của cô.  Thêm nữa, cái khoản “mông” và “hông” này thì rất là… private.  Có lẽ tôi cũng nên rút lui có trật tự. 

Tôi nhớ thời Sáng Tạo ở Việt Nam, nhà văn Mai Thảo đã làm dáng với chữ nghĩa và đã tạo dựng ít nhiều đổi mới trong văn chương trong cách dùng danh từ thế tĩnh từ, động từ, và cách ngắt câu, chấm phẩy, một cách, rất… Mai Thảo.  Thế nên, ngôn ngữ rõ ràng cần được buông thả, cần có sức sống để đâm chồi nẩy lộc.  

Vả lại, KeJazz  cũng chỉ là một quán biên thùy.  Khách nhàn du dừng chân thì cũng cần được tiếp đón nồng hậu.  Biết đâu đó, mai hậu người khách năm nào trở thành một lãnh chúa thì quán cũng được thơm lây chăng?

Xoay

Khi âm ba ngân vang bao tiếng mê ly
Khiêu vũ bên em, khiến em xoay
Êm êm đong đưa như con sóng ôm bờ
Xiết lấy em, xoáy em hơn

Như bông hoa vươn theo cơn gió lay lay
Xoắn bên em, xoay êm êm
Em say mê khi ta khiêu vũ bên nhau
Sát với em, xoáy với em

Dù cho có bao người trên sân khiêu vũ
Mà em sao luôn chỉ thấy mỗi mình anh
Chỉ anh thôi mới có bùa phép làm em
Toàn thân nhũn khi mình xoay

Em nghe trong tai âm thanh tiếng Vỹ cầm
Trước cả khi chưa bắt đầu
Tim em sao rung lên chỉ với riêng anh
Xoáy em êm, xoay em nào
Sway

When marimba rhythms start to play
Dance with me, make me sway
Like a lazy ocean hugs the shore
Hold me close, sway me more

Like a flower bending in the breeze
Bend with me, sway with ease
When we dance you have a way with me
Stay with me, sway with me

Other dancers may be on the floor
Dear, but my eyes will see only you
Only you have that magic technique
When we sway I go weak

I can hear the sounds of violins
Long before it begins
Make me thrill as only you know how
Sway me smooth, sway me now
%d bloggers like this: