• Nguyên tác: La valse des lilas • Nhạc: Michel Legrand & Eddie Barclay • Lời: Eddie Marnay • Tựa Anh: Once Upon a Summertime • Lời Việt: Nguyễn Thảo • Trình bày: Ngô Nhật Trường • Hòa âm & phối khí: Lê Vũ • Ghi âm: 1210 Studio (SG) • Final mix: LeVuMusic Studio • Graphics: Concept by MarcMarc
NT: Tôi thường hay đọc những đoạn tùy bút của Ngô Nhật Trường viết trên FB. Những tản văn rời rạc, ghi lại một gì đó, vụn vặt, nhưng rất chân thật, luôn luôn, như một mảnh vỡ từ một độc bình, cho ta thấy một nét vẽ thật tuyệt, cho ta phải tưởng tượng ra cả bức hoạ còn lại trên men sứ.
Nhật Trường đã nhờ tôi dịch dùm La valse des lilas. Tôi nhắn là tôi có bản dịch từ Anh ngữ Once Upon a Summertime. Nhật Trường vẫn nài nỉ tôi dịch lại từ tiếng Pháp. Cũng nhờ vậy mà tôi mới đọc lời kỹ hơn. Có những điều chỉ có đọc bằng ngôn ngữ lãng mạn mới thấy thấm thía. Cũng có thể vì tiếng Việt và tiếng Pháp có một liên hệ khá mật thiết?
Tôi nhờ lại Nhật Trường viết dùm lời ngỏ. Anh nhận lời, và đã viết cho KJ, mặc dù anh đang bận đi công tác. Cám ơn Nhật Trường và những hứng cảm của anh.
NNT: La valse des lilas được Michel Legrand sáng tác vào năm 1957, tức lúc 25 tuổi. Thời kỳ phát triển mạnh mẽ của nhạc jazz ở Pháp, chịu ảnh hưởng từ phong trào jazz Mỹ. Đây được xem là một trong những nhạc phẩm tiêu biểu đánh dấu sự nghiệp sáng tác của ông. Sự kết hợp giữa âm nhạc cổ điển, jazz, lời hát và hình ảnh tử đinh hương… tạo nên một không khí đậm chất thơ và hoài niệm. Có thể những ca khúc nhạc phim sau này như Tous les moulins de mon coeur (The Windmills of Your Mind) hay Je ne pourrai jamais vivre sans toi (I will wait for you), L’été 42 (The Summer Knows), Chanson des jumelles… lừng danh hơn nhiều, nhưng với tôi, nỗi buồn thanh tú của một tuổi trẻ đang lưng chừng lửng lơ trong La valse des lilas vẫn là đẹp nhất.
Tôi đã nhờ anh Thảo đặt lời Việt cho bài hát này và anh Vũ hoà âm lại. Yêu cầu gửi đi cũng đã lâu. Chúng tôi cần thời gian. Một ngày cách đây ba tuần, tôi nhận được bản nháp để thâu. Trong lúc tôi đang sửa soạn bài vở cho buổi thuyết trình vào sáng hôm sau, ở phía đông của đảo Java. Tôi đã viết lại những ý nghĩ nhảy ra trong đầu khi nghe đi nghe lại suốt bài hát này những ngày ở đó.
“Mưa đã đổ trên Surabaya dai dẳng. Những cơn mưa không dữ dội nhưng âm ỉ, vừa đủ làm đẹp cánh đồng trống phía xa qua khung cửa sổ khách sạn. Đám cỏ lau nghiêng ngả. Buổi chiều, mưa ngớt, tôi đi bộ ra cửa hàng tiện lợi mua ba gói mì ăn liền. Trở ra thì mưa trở lại. Tôi ngồi bên hiên Indo Maret ngắm mưa và ăn mì sống. Không gian vùng ngoại ô yên tĩnh, chỉ có tiếng cầu nguyện từ đền thờ phía xa lan ra trong không khí. Buổi tối buông màn. Tôi đi về trong cơn mưa lất phất. Vài tia sét loé lên chập choạng. Không khí này làm tôi nhớ tới những ngày cũ vô cùng. Những ngày tắm mưa đã đời tới nỗi lạnh run rồi chui rút vào cái mền bông đọc tập truyện mới. Ngoại sẽ làm một nồi mắm kho quẹt nóng hổi mà ăn sạch hết cơm rồi vẫn thấy đói.
Thời gian gần đây tôi nghĩ nhiều về chính mình và những người thiết. Và tôi thấy ra rằng ắt hẳn có một vấn đề lớn ở tôi. Nó được che đậy khéo léo bởi những tưởng tượng hạn hẹp như là tình yêu. Mỗi một ngày tôi đều có trong mình sự cô đơn lạ thường. Nó vừa đẹp đẽ, vừa nuôi dưỡng nhưng, đồng thời, cũng vừa bóp chết mọi thứ. Tôi ám ảnh về sự ruồng bỏ. Và quên lãng.
Ngày cuối cùng tuổi 35 của tôi đã qua. Lúc này tôi thấy nhớ mẹ tôi. Cả những ngày tháng trong ngần ấy năm đã trôi qua. Tôi thấy một đứa nhỏ vừa được sinh ra. Tôi thấy nó lớn lên, già đi và sẽ mất dấu một ngày nào đó. Thời gian là một thực tại hay thời gian là một mộng huyễn, một bào ảnh, một sương mù, một ánh chớp…? Một khoảnh khắc cũng có thể là cả thiên thu. Như là khi ta sinh ra, ta sinh ra một kiếp nữa, ta sinh ra đời đời.
Trời đã mưa suốt hơn ba giờ đồng hồ ngồi xe từ Surabaya. Tôi lúc tỉnh lúc mê trong tiếng nhạc ở bên tai. Ánh sáng yếu ớt hơn qua tròng kính mát mà tôi đã cố ý đeo để anh bạn đồng nghiệp không nhận ra là tôi đã ngủ hay chưa. Tôi cần sự yên tĩnh, với ly cafe latte.
Ngồi hát nhẩm La Valse des Lilas, có vẻ như tôi đã sẵn sàng để thâu âm bài hát đó khi trở lại Sài Gòn. Và cảm giác nôn nao này quả là khó chịu lạ kỳ. Những bài hát bật lên, thời gian ngưng đọng, chỉ còn những đoạn phim chạy lướt qua rất chậm. Ta sẽ rơi nước mắt, đôi khi. Nhớ tới dòng tin của Tạ Huyên hôm qua “chúng ta cứ làm thôi, nhe Trường, dù chẳng ai chú ý”, tôi ghi vội vào cuốn sổ tay những gì đã nẩy nở trong đầu. Tôi lại thiếp đi trong cơn ngủ gà gật. Thấy như cơ thể mình có thể chảy ra thành một vũng nước mưa ở bên trong chiếc xe.
Thành phố Blitar hiện ra mờ ảo trong màn mưa vô tận trên vùng Đông Java. Tôi chuẩn bị bước vào cuộc hội thảo thứ hai trong ngày. Giống như là ca sỹ đương thời tấp nập các chương trình. Họ không hiểu tất cả những gì tôi nói nhưng vẫn chăm chú lắng nghe. Giữa chừng tôi phải dừng lại mười lăm phút. Đã tới giờ họ phải đi cầu nguyện. Mưa mỗi chút một lớn hơn.
Một ngày nữa đã sắp trôi qua. Chứng đau cột sống của tôi trở nặng do đứng và ngồi quá lâu. Tôi nằm nghe tiếng mưa từ chiếc điện thoại của đồng nghiệp. Anh bạn vẫn luôn dùng âm thanh đó để che đi các tiếng động khác trong đêm có thể làm anh thức giấc. Thật lạ khi mưa đã tạnh ở Blitar nhưng tiếng mưa vẫn còn đó. Cảm giác như nó chẳng bao giờ dứt. Tôi có thể thấy những chỗ đau rõ hơn khi nằm yên như vậy. Chó chết, tôi chưa thấy buồn ngủ. Sáng mai, chúng tôi sẽ xuất phát từ rất sớm để gặp thêm vài ba khách hàng và trở lại Surabaya để đón chuyến bay quay về Jakarta.
Tôi xem lại những thước phim ngắn đã quay trong chiếc phone. Tua chậm một chút. Ôi những con đường quạnh hiu tôi đã đi qua.
Buổi tối cuối cùng ở đảo Java. Trời mưa suốt từ buổi chiều chưa chịu dứt. Tôi đội dù đi bộ tìm thức ăn. Miệng thì lẩm nhẩm “La valse des Lilas”. Anh Vũ làm bản này thật hay. Tôi nghĩ tới một mùa xuân xa, nơi những cụm hoa tử đinh hương nở rộ. Tháng năm ở phía tây. Mùa xuân không chỉ đẹp khi nó biểu hiện, mà còn đẹp hơn siết bao bởi những mong chờ và hy vọng về nó trong mùa đông căm căm. Và cơn mưa thì chứa đựng tương lai của nắng trời. Thật là lãng mạn, cái không khí ẩm ướt bao trùm một người xa lạ ở đây.
Cô chủ nhà trọ nhắn tôi là vừa đem hoa và trái cây tới để tôi bày ra dâng lên ngài Quan Âm. Cô vẫn thường đem tới, thỉnh thoảng, cá tươi cho con mèo của tôi. Tôi chỉ biết cúi đầu nhận lấy những điều đẹp đẽ này trong đời. Đôi khi xấu hổ khi nhìn lại những cái trái quấy bên trong con người mình. Tôi phải tập làm một cái cây.
Tôi sẽ có một tuần lễ thong thả để chăm sóc những khu vườn và ghi âm những bài hát mới trước khi lên đường cho những chuyến đi sắp tới. Những tháng ngày rày đây mai đó như những con sóng liên hồi và tôi thì như một chiếc thuyền con lênh đênh. Thời gian vụt đi trước mắt mà không thể nào bắt lấy kịp nữa. Có phải chúng mình luôn ở trong một mùa đông đằng đẵng không? Và những chùm tử đinh hương bao giờ sẽ nở rộ? Tôi biết một hạn kỳ nhưng thời gian lại không thật mà có thể nắm bắt trong bàn tay chỉ vừa bằng một hơi thở.
Tôi phải đồng loã với chính mình để lên kế hoạch giết chết một mùa đông.
Mưa vẫn đổ trên những cành tử đinh hương im lìm ngủ.
nhưng những chùm tử đinh hương
những chùm tử đinh hương
sẽ không hề dứt
không bao giờ dứt
nở rộ trong tim những người
yêu nhau
dẫu cứ quay vòng
quay mãi, thời gian
tới tận cùng
mùa xuân tận cùng
những đôi tình nhân
luôn mãi giữ trong tâm hồn
tất thảy trời xuân đó”
Em sẽ không còn như thuở nao, thời nao mộng mơ
Biết bao niềm thương tiếc đong đầy kỷ niệm xưa
Biết bao niềm yêu dấu chôn vùi đáy hồn em
Dưới đôi mi lệ nhòa
Trang giấy nay buồn thiu mấy câu nhòe nét mực quen
Khép đi rồi cuốn sách của ngày tháng đời em
Phải chăng vì em đã tin đời chẳng còn chi?
Nhưng cánh hoa mỏng manh, cánh hoa gọi những mùa xuân
Chẳng bao giờ phai, mãi luôn tỏa ngát mùi hương
Sẽ cho hồi sinh trái tim những ai còn biết yêu, mãi yêu
Cho đến khi thời gian cuốn trôi, trôi đến ngàn xa
Đến nơi mùa Xuân mãi xanh ngời với cỏ hoa
Nắng trên trời cao, nắng tươi hồng thuở hồng hoang
Những đôi tình nhân mãi yêu nhau giữa trời Xuân
Nhưng nếu tháng ngày rơi, rớt rơi vào đáy trời đêm
Những kỷ niệm như đám tro tàn của đời em
Đã bay về nơi lãng quên, miên viễn lặng im
La valse des lilas
On ne peut pas vivre ainsi que tu le fais
D'un souvenir qui n'est plus qu'un regret
Sans un ami et sans autre secret
Qu'un peu de larmes
Pour ces quelques pages de mélancolie
Tu as fermé le livre de ta vie
Et tu as cru que tout était fini
Mais tous les lilas, tous les lilas de Mai
N'en finiront, n'en finiront jamais
De faire la fête au cœur des gens
Qui s'aiment, s'aiment, s'aiment
Tant que tournera, que tournera le temps
Jusqu'au dernier, jusqu'au dernier Printemps
Le ciel aura, le ciel aura vingt ans
Les amoureux en auront tout autant
Si tu vois les jours se perdre au fond des nuits
Les souvenirs abandonner ta vie
C'est qu'ils ne peuvent rien contre l'oubli
kejazz.today 